مجید بگ نظری - دانشجوی دکتری زیستفناوری، دانشکده مطالعات زیست فناوری، دانشگاه میسور، هند
مهدی صیدی - استادیار دانشگاه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایران

زیست فناوری (بیوتکنولوژی9 از جمله فناوری های نوینی است که بعنوان یک ابزار مناسب و قدرتمند برای دستیابی به توسعه پایدار به شمار میآید. دولت مردان جمهوری اسلامی ایران نیز به درستی بر این موضوع واقف بوده و در اسناد راهبردی مختلف بر نقش و اهمیت این فناوری صحه گذاشته و آن را جزو اولویتهای بنیادیدر برنامه های توسعه کشور قرار دادهاند؛ از جمله ی این اسناد مهم (نفشه جامع علمی کشور) است که فناوری زیستی را در اولین بند اولویتهای الف این سند قرار داده است. در بخشهای مختلف (نقشه تحول نظام سلامت) و سایر اسناد بالادستی کشور به کرات به توسعه، تقویت، تسلط و استفاده از کاربردهای زیست فناوری تأکید گردیده است. امروزه کاربردهای ارزشمند ( زیست فناوری گیاهان دارویی) بعنوان یکی از گرایشهای مهم زیست فناوری- مانند حفاظت از گونه های در معرض انقراض، افزایش تولید متابولیتهای (دگرگشته های) ثانویه و باززایی در شرایط آزمایشگاهی توجه بسیاری از محققان و دولتمردان کشورهای مختلف را به خود جلب کرده است. در ایران کاربردها، نقش محصولات و خدمات وابسته به این صنعت در بهداشت و سلامت جامعه و مبادلات اقتصادی-تجاری با وجود تأکیدات فراوان و البته برخی تلاشهای ملی تا حد زیادی مورد غفلت واقع شده است. ایران علیرغم داشتن سابقهای طولانی در استفاده از طب سنتی و داشتن منابع متنوع گیاهان دارویی، نه تنها نتوانسته است به خوبی از بیشتر ظرفیتهای نهفته این عرصه استفاده نماید، بلکه متأسفانه بسیاری از گونههای گیاهی ارزشمند آن نیز در معرض انقراض قرار گرفتهاند. وضعیت گیاهان دارویی در ایران، جایگاه آن در اسناد بالادستی کشور، کاربردهای مختلف زیست فناوری در افزایش بهره وری گیاهان دارویی و همچنین امکان بکارگیری آنها با نگاه ویژه به نیازهای واقعی ایران در خلال این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند.

گیاهان دارویی، زیست فناوری، ایران، اسناد بالادستی، توسعه پایدار