سجاد کیانی - دانشجوی دکتری مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه تربیت
سعید مینایی - دانشیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه تربیت مدرس

کیفیت سنجی فرآوردههای کشاورزی و مواد خوراکی برای تضمین بهداشت و کیفیت تغدیه انسانی دارای اهمیت ویژه است. از این رو رعایت استانداردها و ایجاد و بکارگیری روشهای سنجش کیفیت مواد به ویژه انواع غیر مخرب همواره مورد توجه پژوهشگران، تولیدکنندگان یا صاحبان صنایع و مصرف کنندگان بوده است. در چند دهه اخیر این توجه به سوی استفاده از روشهای بینایی، بویایی و چشایی رایانهای معطوف گردیده است. با توجه به ارزش بالای اقتصادی زعفران و وجود انواع تقلب در این محصول، کیفیت بویایی و چشایی رایانهای معطوف گردیده است. با توجه به ارزش بالای اقتصادی زعفران و وجود انواع تقلب در این محصول، کیفیت سنجی رایانهای زعفران حائز اهمیت میباشد. در این پژوهش قابلیت کاربرد سامانههای ماشینبینایی و ماشینبویایی به منظور ارزیابی کیفیت و تعیین مقدار مواد موثر زعفران از جمله کروسین و سافرانال، مورد مطالعه قرار میگیرد. اجزای اصلی سامانه ماشین بینایی شامل محفظه و دوربین تصویر برداری و برای ماشین بویایی شامل سامانه دریافت نمونه، حسگرهای گازی و به صورت مشترک برای هر دو، سامانه دادهبرداری، روشهای تحلیل دادهها و الگوریتمهای شناسایی و تشخیص الگو میباشد. با استفاده از روشهای داده کاوی، الگوریتمهای شناسایی و تشخیص الگو، دادههای بدست آمده از پردازش سیگنال هر دو سامانه مورد بررسی قرار خواهند گرفت. برای نمونههای شاهد نتایج سامانه ماشینبینایی با نتایج حاصل از آزمایشهای اسپکتروفوتومتری و نتایج سامانه ماشینبویایی با آزمایشات کروماتوگرافی مقایسه و ارزیابی خواهند شد. بطور کلی این پژوهش در جهت استفاده از سامانهای هوشمند مبنی بر ماشینبینایی و ماشینبویایی در ارزیابی رنگ و بوی زعفران متمرکز شده است. هر چند که این دو سامانه کاربردهای مختلفی دارند اما تا کنون مطالعه جامعی با استفاده از هر یک از این دو سامانه برای تعیین مواد موثره رنگی و بویایی زعفران انجام نشده است و انجام پژوهش حاضر ضروری به نظر میرسد.

ماشین بینایی، ماشین بویایی، پردازش سیگنال، زعفران و مواد موثره