عبدالعظیم کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، فیزیولوژی گیاهی دانشگاه شهرکرد
پرتو روشندل - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
سعدا.. هوشمند - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

میدان مغناطیسی به عنوان یک تیمار فیزیکی می تواند بر عملکرد بسیاری از سلولها تاثیر بگذارد، با این وجود مکانیسم دقیق آنها هنوز مشخص نشده است. تحریک گیاهان با استفاده از میدان های مغناطیسی می تواند راهی جهت افزایش کمیت و کیفیت عملکرد باشد و در عین حال با جلوگیری از مصرف زیاد سموم و کود میزان آنهارا در مواد خام گیاهی کاهش داده و باعث افزایش سلامت ذذا و محی گردد. در یکی دو دهه اخیر مطالعات متعددی در زمینه تاثیر میدان های مغناطیسی بر فیزیولوژی ، اندام زایی وبیوشیمی مدل های جانوری و انسان صورت گرفته است، اما مطالعات مشابه برروی گیاهان کمتر صورت انجام گرفته است. در پژوهش حاضر تاثیر میدان مغناطیسی بر میزان پراکسیداسیون لیپیدی ذشاء و رنگیزه های فتوسنتزی در گیاه ماش مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور بذور گیاه ماش تحت پیش تیمار موثرترین شدت و زمان اعمال میدان ( 50 میلی تسلا/ 10 دقیقه) قرار داده شدند و پس از دو هفته ،گیاهچه های رشد یافته تحت موثرترین ذلظت کلرید سدیم ( 100 میلی مولار) که مولفه های مورد آزمایش را در مرحله جوانه زنی به نصف کاهش داده بود قرار داده شدند. اما برای اطمینان بیشتر در این مرحله دو سطح شوری 70 و 120 میلی مولار به کار گرفته شد. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس داده ها نشان داد که پیش تیمار موثرترین شدت و زمان اعمال میدان مغناطیسی ( 50 میلی تسلا/ 10 دقیقه) و تیمارهای شوری 70 و 120 به تنهایی و به صورت توام با میدان مغناطیسی بر میزان پراکسیداسیون لیپیدی ذشاء در سطح احتمال 5 درصد تاثیر معنی داری داشته است. همچنین مشخص گردید که پیش تیمار موثرترین شدت و زمان میدان مغناطیسی و تیمار شوری 70 و 120 میلی مولار بر میزان رنگیزهای فتوسنتزی کلروفیل a ، کلروفیل کل و کارتنوئید در سطح احتمال 5 درصد تاثیر معنی داری داشته است. اما بر روی میزان کلروفیل b تاثیر معنی داری نداشت . به طوری که بیشترین افزایش میزان رنگیزه ها مربوط به اعمال موثرترین میدان مغناطیسی ( 50 میلی تسلا / 10 دقیقه ) و کمترین میزان رنگیزه ها مربوط به تیمار شوری 120 میلی مولار می باشد. همچنین مشخص شد که تیمار میدان مغناطیسی می تواند اثر کاهشی رنگیزه های گیاهی تحت تنش شوری را به صورت معنی داری ترمیم بخشد.

شدت و زمان میدان مغناطیسی، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء، کلروفیل a و b ، کلروفیل کل و کاروتنوئید