تینا سالاریان - دانشجوی دکتری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
محمدحسن جوری - استادیار، گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی نور، مازندران
محمد زارع - دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران
مهدیه محمودی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه شهرکرد، اصفهان

اکوسیستمهای مرتعی خدمات زیادی را به موجودات دیگر عرضه میکنند که شناختن این ظرفیتهای بالقوه باعث استفاده پایدار از آن خواهد شد. از جمله این خدمات، وجود گونه های دارویی و شهدزا و گرده زا است که کمتر مورد توجه مرتعداران قرار گرفته است. با توجه به روند رو به تخریب مراتع کشور و کاهش سطح مراتع باید راهکارهایی یافت تا ضمن استفاده بهینه و همه جانبه از منابع، از تخریب هر چه بیشتر مراتع جلوگیری نمود. بنابراین شناسایی گونههای دارویی است که شهدزا و گردهزا نیز بوده و برای زنبور عسل نیز مناسب هستند میتواند به عنوان یک راهکار اساسی مطرح و از اهداف این تحقیق بوده است. بدین منظور حوزه آبخیز بلده در شهرستان نور انتخاب گردیده است. در این حوزه، دو منطقه زنبورداری و منطقه دامداری زنبورداری مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری به روش تصادفی سیستماتیک و با 120 پلات یک متر مربعی انجام شد. درهرسایت وضعیت مرتع، باروش 6 فاکتوره و گرایش مرتع از طریق ترازوی گرایش تعیین گردید. نتایج نشان داد که آنالیز وضعیت مرتع در منطقه زنبورداری درجه فقیر و گرایش منفی بوده است. بیشترین درصد پوشش گونه های دارویی (شهدزا و گرده زا) در منطقه زنبورداری بدست آمد. درصد و تراکم و فرم رویشی گونه های دارویی شهدزا در هردو منطقه غالبیت گونهها مربوط به بوتهایها و گراسهای چندساله بوده است. بطوریکه درصد گونههای بوتهای در منطقه دامداری زنبورداری بیشتر از منطقه زنبورداری حاصل شد. با توجه به نتایج آنالیزهای صورت گرفته، بین تنوع و ارتفاع رابطهای منفی مشاهده شده بود بطوریکه در منطقه دام زنبور میزان تنوع گونهای دارویی نسبت به منطقه زنبورداری کاهش یافته است. همیچنین غنا با ارتفاع رابطه ای مثبت دارد. یعنی در منطقه دام زنبور افزایش غنای گونههای دارویی را نسبت به منطقه زنبورداری داریم البته این افزایش بیشتر به غنای گونهای گون مربوط است.

گونه های دارویی، تنوع گونه ای، غنا گونهای، وضعیت اکولوژیک، زنبورداری، بلده