بررسی بوم شناختی گونه مرتعی Festuca ovina L در مراتع ییلاقی استان مازندران (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی گدوک)

تحقیقات محدودی به بررسی دامنه پراکنش، شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک محل رویش گونه علف بره Festuca ovina L در مراتع صورت گرفته و در تحقیق حاضر سعی شده است به این هدف جامه عمل پوشانده شود. گونه علف بره گیاهی گیاهی چند سال ، پشته و متراکم است که از مهم ترین گراس های مرتعی محسوب می شود، این گیاه دارای سیستم ریشه بسیار فشرده و کلافی و منشعب از زیر یقه است ، با توجه به این ویژگی به عنوان گیاهی حفاظتی و علوفه ای معرفی شده است که می توان برای اصلاح مراتع کوهستانی از آن استفاده نمود. منطقه مورد مطالعه بخشی از مراتع ییلاقی گدوک واقع در استان مازندران بوده است. منطقه گدوک در حد فاصل دو شهر ورسک و فیروزکوه در البرز مرکزی قرار دارد. منطقه مورد نظر در 18 کیلومتری شمال شرقی شهرستان فیروزکوه و با مختصات جغرافیایی 40 54 52 تا 50 59 52 طول شرقی و 50 48 35 تا 50 52 35 عرض شمالی در محدوده دو دامنه جنوب غربی و شمال شرقی رشته کوه های البرز مرکزی واقع است. حداقل ارتفاع منطقه 1٬800 متر و حداکثر ارتفاع حدود 2٬930 متر و متوسط شیب آن نیز بیش از 35% است. متوسط بارندگی سالانه منطقه 327/7 میلی متر و متوسط درجه حرارت سالانه 7/5 بوده است. انتخاب محل نمونه برداری پس از شناسایی ایستگاه گونه علف بره که بر اساس بررسی تیپ غالب منطقه بود انجام پذیرفت. نمونه برداری پوشش گیاهی با استفاده از روش تصادفی - سیستماتیک صورت گرفت، دو ترانسکت 100 متری به طور تصادفی در دو جهت و در همین ترانسکت 10 پلات به طور سیستماتیک مورد استفاده قرار گرفت. در هر پلات پارامترهای مربوط به پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک گونه مذکور اندازه گیری شد. برای آنالیز پارامترهای خاک و پوشش گیاهی در دو جهت شمالی و جنوبی به طور جداگانه از آزمون تی جفتی جهت مقایسه میان این ها در نسخه 19 نرم افزار SPSS انجام شد. با توجه به نتایج به دست آمده در صد پوشش گیاهی، تولید کیانی و تراکم گونه علف بره در مراتع ییلاقی گدوک در دو جهت شمالی و جنوبی معنی دار بوده است و در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی مشاهده شده است، فراوانی، ارتفاع گیاه و همچنین پارامترهای مربوط به خاک غیر از در صد کرین و مواد آلی در دو جهت شمالی و جنوبی دارای اختلاف معنی داری نبوده است. با توجه به گستردگی فراوان این گونه در ارتفاعات میانی و فوقانی مورد مطالعه و در دو محدوده بارندگی و دمای نسبتاً خوب، می توان به عنوان گیاهی حفاظتی و علوفه ای برای اصلاح مراتع کوهستانی از آن استفاده نمود.

Keywords:

علف یره , مناطق کوهستانی , خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک , آزمون تی جفتی , فراوانی