فاطمه اردونی - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه زابل
عباس خانی - دانشیار حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه زابل

شپشه قرمز آرد یکی از آفات مهم محصولات انباری است که از مواد نشاسته ای مانند آرد، سبوس، بلغور تغذیه می کند. این حشرات نه تنها ضمن تغذیه زیان های قابل توجهی را به محصول وارد می کنند بلکه به علت افزایش سریع جمعیت، محصول انباری را با مدفوع و پوسته های لاروی خود آلوده کرده واز مرغوبیت آن به شدت می کاهند. از آنجا که استفاده از عصارههای گیاهی میتواند یکی از روش های نوین در کنترل آفات انباری به حساب آید، در این پژوهش اثرات کشندگی عصاره ی گیاهان، جعفری کوهی Pimpinella stocksii و علف شور Salsola imbricata روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد Tribolium castaneum مورد ارزیابی قرار گرفت، در این تحقیق اندام هوایی گیاهان جعفری کوهی و علف شور از محل رویشگاه طبیعی آنها در شهرستان هامون استان سیستان و بلوچستان جمع آوری و در شرایط سایه و تهویهی مناسب در دمای اتاق خشک شده و سپس با استفاده از آسیاب برقی خرد شد 50 گرم از پودر هر گیاه با 200 میلیلیتر حلال اتانول 96 درصد به صورت مجزا به مدت 24 ساعت روی دستگاه شیکر با 350 دور در دقیقه عصارهگیری شد و پس از محاسبهی وزن خشک عصارهی گیاهی موجود در یک میلیلیتر عصارهی استخراج شده از هر گیاه، عصارهی مورد نظر با استفاده از کاغذ صافی واتمن شماره یک صاف و اثرات کشندگی گیاه جعفری کوهی در قالب طرح کاملا تصادفی در 5 غلظت بین 70 تا 280 میلیگرم بر سانتیمتر مربع و اثرات کشندگی گیاه علف شور در قالب طرح کاملا تصادفی در 5 غلظت بین 336 تا 1344 میلیگرم بر سانتیمتر مربع و در چهار تکرار و در هر تکرار ده حشره کامل هفت روزه در ظروف پتری، در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه داده ها به وسیلهی نرم افزار SPSS نسخه ی 16 انجام شد. نتایج حاصل از آزمایشها نشان داد، با افزایش غلظت عصارهی اتانولی گیاه جعفری کوهی و علف شور، میزان مرگ و میر حشرات مورد آزمایش به صورت معنی داری در سطح خطای یک درصد افزایش مییابد. عصارهی جعفری کوهی در غلظتهای بین 70 تا 280 میلیگرم بر سانتیمتر مربع باعث 0 تا 85 درصد کشندگی و عصاره ی علف شور در غلظت های بین 336 تا 1344 میلی گرم بر سانتیمتر مربع باعث 2/5 تا 97/5حشرات کامل شپشه قرمز آرد شد.

گیاه جعفری کوهی، گیاه علف شور، شپشه آرد، اثرات کشندگی، عصاره گیاهی