امیر ارجمندیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

گشنیز Coriandrum sativum یکی از محصولات مهم و استراتژیک استان همدان و بخصوص در شهرستان نهاوند است که هر ساله در سطحی بیش از 2500 هکتار اغلب به منظور برداشت میوه آن و مصارف دارویی و ادویهای داخل و خارج از کشور کشت میگردد. در اردیبهشت ماه سال 1392 بیماری بلایت شکوفه در مزارع گشنیز شهرستان نهاوند بروز نمود که با توجه به مساعد بودن شرایط جوی (بخصوص دما و رطوبت) به سرعت گسترش یافته و در مناطق مختلف این شهرستان (مانند توانه، چناره، گنبد کبود و فارسبان) بصورت اپیدمی درآمد و با خشک کردن شکوفه های محصول خسارت قابل توجهی به محصول کشاورزان وارد نمود. برای شناسایی عامل بیماری از مزارع آلوده بازدید و نمونهبرداری لازم صورت پذیرفت. در آزمایشگاه علاوه بر قرار دادن اندامهای آلوده در محیط مرطوب برای جداسازی عامل بیماری از حاشیه بافت آلوده(حد فاصل بخش آلوده و سالم) پس از ضدعفونی سطحی نسبت به انجام کشت در محیط های کشت مختلف مانند PDA و PCA و نگهداری آنها در دمای 25 درجه اقدام گردید. پس از 7 - 5 روز ، عملیات جداسازی و خالص سازی کلنی قارچ رویش یافنه صورت پذیرفت. نتایج بررسیهای مرفولوژیکی ایزولههای قارچی خالص شده با منابع معتبر علمی نشان داد قارچ عامل بیماری Alternaria alternata میباشد. این قارچ قادر است بر روی بوتههای گشنیز علاوه بر ایجاد بلایت شکوفه Blossom blight شانکر ساق Stem canker و لکه برگی Leaf spot نیز ایجاد نماید. قارچ عامل بیماری نسبتا سریع الرشد بوده و در مدت 5 روز اندامهای بارده غیر جنسی در سطح آن ظاهر میگردند. کلنی قارچ مذکور به رنگ تیره و سطح تا کمی برجسته و اندکی کرکی شکل میباشد. کنیدی ها تیره رنگ و به شکل تخم مرخی به ابعاد 50-23 × 63-20 و واجد دیواره های عرضی و طولی هستند.

گیاه گشنیز، اپیدمی بلایت شکوفه ، Alternaria alternata ، استان همدان