جلیل بغدادچی - دانشیار دانشکده بهداشت و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درم

به طور کلی تمامی مقدار انرژی که توسط رژیم غذائی وارد بدن می شود در اختیار ارگانیسم قرار نمی گیرد. بلکه یک قسمت از این مقدار انرژی قابل استفاده ارگانیسم نبوده و به اشکال مختلف از دسترس آن خارج می گردد. شناحتن عوامل موثر در تغییر راندمان تبدیل انرژی کل رژیم (Gross Energy of Food) به انرژی خالص و قابل استفاده بدن (Net Energy ) از نظر تغذیه در سلامتی و بیماری حائز اهمیت زیادی است. اگر میزان انرژی کل رژیم را با EG و مقدار انرژی خالص و قابل استفاده آن را در اختیار بدن انسان قرار می گیرد. با EN نشان دهیم میزان انرژی خالص جیره غذائی را با استفاده از فرمول EN+EG- (FT+EU+ES) می توان محاسبه نمود: که در این فرمول ES (Energy of specifie dynamic action) , EU (Energy of urine) , EF (Energy of Free) به ترتیب مقادیر انرژی خارج شده از بدن توسط مواد دفعی گوارشی ، مواد دفعی ادراری وعمل دینامیک ویژه غذاها می باشد. بدین ترتیب تبدیل انرژی کل رژیم به انرژی خالص و قابل استفاده ارگانیسم برابر R=EN/EG خواهد بود ومیزان این راندمان با مقادیر ES , EU , EF بستگی خواهد داشت و هر عامل فرعی که پارامترهای مورد بحث را به گونه ای تغییر دهد در راندمان تبدیل انرژی خالص دخالت خواهد داشت. در واقع هرچه مقدار پارامترهای مذکور بیشتر باشد این راندمان کمتر بوده و بر عکس با تقلیل مقدار این پارامترها راندمان مزبور بیشتر خواهد شد.