محسن آنی - استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصف

سلنیوم در جدول تناوبی عناصر در گروه6 همراه با اکسیژن و گوگرد قرار گرفته و از نظر خصوصیات فیزیکو شیمیایی بسیار شبیه گوگرد می باشد. به همین خاطر د رمولکولهایی که گوگرد در ساحتمان آن بکار رفته می تواند با آن رقابت کند. تا اواسط دهه 1950 همگی سلنیوم را به عنوان یک عنصر سمی می دانستند وخصوصا گیاهانی که در زمینهای غنی از سلنیووم رشد می نمود برای حیواناتی که در این زمینها به چرا می رفتند کشنده می دانستند . در شرایط آزمایشگاهی با آزمایشاتی که روی حیوانات صورت گرفته غلظتهای حد متوسط میکرومولارسمی نشان داده و غلظتهای در حدود بالای میکرومولار میلی مولار کشنده بوده . بر اساس این تاریخچه اضافه نمودن سلنیوم به مواد غذایی به عنوان مکمل غذائی برای انسا ن و حیوانات ممنوع گردیدند. هرچند مشخص شده بود که سلنیوم یک عنصر ضروری بهش مار می آید ولی از آنجا که آستانه بین حد ضروری و حد رسمی دامنه بسیار باریکی داشت استفاده ازان بسیار با احتیاط صورت می گرفت. البته بعدا وجود سلنیوم به عنوان جزئی از ساحختمان بعضی از آنزیمهای احیا کننده مشخص گردید و معلوم شدد که این انزیمها موجب خنثی شدن پر اکسیدهای آلی شده و سلولها را از آسیب رادیکالهای آزاد اکسید کننده محافظت می نماید که بعدا در مورد انها صحبت خواهد شد. ولی نکته جالب در مورد این عمنصر این بوده که کمبود آن در بافتها اختلالات شدیدی بوجود می آورد و باعث آتروفیه شدن سلولها می گردد که دیستروفی عضلانی دامها، از بین رفتن سلولهای ماهیچه قلب ، اختلالات قلبی در انسان ، کاهش رشد عمومی، عقیم شدن و از بین رفتن مو و ناخت از جمله این عوارض است.