احمد رجبی - عضو هیئت علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی استان فارس، مشاور وزارت بهدا

در این تحقیق از روش تحلیل پوششی داده ها(DEA) برای سنجش کارایی فنی گروه های مختلف صنعتی (ISIC3) در کشور و مقایسه آن با استان فارس در طول سالهای 1382-1373 استفاده شده است. برای این منظور ابتدا با توجه به داده های رودی موثر در ایجاد کارایی، مرز مطلوب کارایی تابع تولید(بهترین سطح عملکرد ارزش افزوده) به تفکیک هر کدام از صنایع کارخانه ای کشور و استان از طریق روش تحلیل مرزی تصادفی (SFA) و بر اساس نتابع تولید دو لگاریتمی ترانسلوگ با استفاده از نرم افزار Frontier تخمین زده شد. سپس با مقایسه میزان ارزش افزوده واقعی با میزان ارزش افزوده مطلوب(ستانده)، کارایی فنی صنایع استان و کشور بر حسب هر کدام از گروه هاهی صنعتی اندازه گیری شد. با توجه به اینکه در روش DEA از دو فرآیند نهاده گرا و ستانده گرا می توان برای تخمین مرز مطلوب کارایی استفاده کرد، در این تحقیق هر دو روش مورد آزمون قرار گرفت. بر این اساس ابتدا با توجه به میزان نهاده های موجود، حداکثر میزان ستانده قابل حصول تعیین گردید. سپس با توجه به ستانده های موجود، میزان ترکیب بهینه نهاده های محاسبه شد تا مشخص گردد که هر گروه صنعتی برای رسیدن به مرز بهینه کارایی چه ترکیبی از نهادها و ستانده ها را باید بکار گیرد. با توجه به نتایج مدل، مشخص گردید که کارایی فنی صنایع کارخانه ای کشور در طول دوره بررسی 92/9 درصد می باشد که در مقایسه با سال پایه (1373) به طور متوسط 1/9درصد کاهش داشته است. بر این اساس، کارایی فنی صنایع استان نیز حدود 90/2 درصد بوده است که به طور متوسط 1/3 درصد کاهش یافته است. کارایی مقیاس صنایع کارخانه ای کشور حدود 95/8 درصد و در سطح استان 95/2 درصد بوده است. علاوه بر این شاخص کارایی مدیریتی صنایع کشور و استان نشان می دهد که این شاخص طی دوره مورد بررسی به طور متوسط حدود 0/5 درصد کاهش داشته است. یکی دیگر از نتایج مهم این تحقیق، تعیین صنایع دارای کارایی مطلوب به عنوان صنایع الگو برای صنایع ناکارا و مشخص کردن وزن اثرگذاری صنایع الگو بر صنایع ناکارا در سطح استان و کشور است. با توجه به نتایج مدل می توان از ارائه الگو در صنایعی که در این زمینه موفق نبوده اند استفاده کرد تا کارایی این صنایع را به نحو مطلوبی افزایش داد.

تحلیل پوششی داده ها ، تحلیل مرزی تصادفی ، ارزش افزوده ، کارایی