حامد نامدار - کارشناسی ارشد مهندسی مخازن، پژوهشکده نفت و گاز سهند؛ دانشگاه صنعتی سهند تبریز
حامد جناب زاده - کارشناسی ارشد مهندسی مخازن؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
سیدعلیرضا طباطبائی نژاد - دانشیار مهندسی نفت، پژوهشکده نفت و گاز سهند؛ دانشگاه صنعتی سهند تبریز

در یک مخزن ذخیرهسازی زیرزمینی گاز، گاز پایه بیشترین هزینه سرمایهگذاری را در بر میگیرد. یکی از راههای کاهش این هزینه سرمایهگذاری جایگزینی بخشی از گاز پایه با یک گاز ارزان میباشد که علاوه بر این مانع باقی ماندن میعانات گازی در مخزن ، افزایش بازیافت گاز مخزن وهمچنین کاهش گازهای گلخانهای جو میشود. نوع گاز مناسب جهت جایگزینی با گاز پایه مخزن در حال حاضر یکی از معضلات صنعت ذخیرهسازی زیرزمینی گاز می باشد. در مقاله پیش رو با هدف یافتن بهترین گاز جهت جایگزینی با گاز پایه مخزن، به بررسی رفتار فازی مخزن در اثر جایگزینی گاز پایه آن با 5 نوع گاز مختلف )گاز نیتروژن، گاز دی اکسید کربن، گاز احتراق، گاز اگزوز و گاز ذخیره سازی( پرداخته شده است. بررسی ها نشان میدهند گاز دی اکسید کربن، گاز اگزوز و گاز ذخیره سازی دارای رفتاری مشابه بوده و باعث چروکیدگی منحنی فازی و کاهشنقطه شبنم گاز پایه مخزن می شوند، لذا استفاده از این گازها جهت جایگزینی باعث تولید بیشتر میعانات گازی و در دسترس بودن فضای ذخیره سازی بیشتری در مخزن میشود. همچنین بررسی رفتار ضریب انحراف گاز، دانسیته و ویسکوزیته گازها نشان میدهد که گاز دی اکسید کربن مناسب ترین گزینه جهت جایگزینی بخشی از گاز پایه مخزن مورد مطالعه میباشد، چرا که بالا بودن دانسیته و ویسکوزیته گاز دی اکسید کربن نسبت به بقیه گازها به جداسازی ثقلی و همچنین حرکت پیستون وار گاز پایه جایگزین شده در هنگام تولید از مخزن ذخیره سازی کمک کرده و شانس رسیدن آن به چاه های تولیدی را کاهش می دهد و مانع آلوده شدن گاز تولیدی میشود

ذخیرهسازی زیرزمینی گاز، جایگزینی گاز پایه، افزایش بازیافت گاز، کاهش گازهای گلخانهای