سارا عابدی - دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندس صنایع دانشگاه امیرکبیر
سمانه عابدی - استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیداحسان حسینی - دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندس صنایع دانشگاه امیرکبیر

بانک مرکزی در تعریف و تعیین سیاستهای و ابزار پولی مناسب به منظور هدایت اقتصاد کشور در رسیدن به شرایط تعادل در هنگام رویارویی با اثر شوک هر یک از متغیرهای کلان اقتصادی، حائز اهمیت می باشد. لذا در این مطالعه به تعیین و تحلیل رابطهنرخ بهره به عنوان یکی از اصلیترین ابزار سیاست پولی بر برخی از متغیرهای کلان اقتصادی از جمله نرخ تولید ناخالص داخلی نرخ تورم و نرخ بیکاری در اقتصاد ایران پرداخته شده است. برای این منظور با استفاده از اطلاعات سال1362-92 جمعآوری شده از بانک مرکزی و با بکارگیری مدل تصحیح خطاECM روابط کوتاه، بلند مدت متغیرها و سرعت تعدیل شوک های ایجاد شده در اقتصاد ناشی از تغییر نرخ بهره، تعیین شده است. نتایج حاکی از آن است افزایش نرخ بهره اگر چه در کوتاه مدت رابطه مثبت و معنی داری بر تولیدناخالص داخلی دارد اما لازم است به پیامدهای آن توجه شود. زیرا بر اساس نتایج، با افزایش نرخ بهره، تورم نیزافزایش خواهد یافت. علاوه بر آن بر اساس نتایج اگرچه افزایش نرخ بهره در کوتاه مدت باعث کاهش نرخ بیکاری میشود اما در بلندمدت افزایش نرخ بهره در ایران منجر میشود تا حجم زیادی از سپردهها و دارایی مردم به جای سرمایهگذاری در کسب و کار و طرحهای اقتصادی، در سیستم بانکی سپرده گذاری گردد. در این صورت میزان بهره وام های تسهیلاتی نیز افزایش یافته مییابد که منجر به افزایش بهای تمام شده تولیدات و به دنبال آن کاهش رقابت پذیری تولیدکنندگان خواهد شد. در نتیجه تولیدکنندگان رامجبور می سازد سرمایه خود را در بانک ها سپرده گذاری و ماهانه از بهره آن استفاده نمایند. که منجر میشود تولید ناخالص داخلی و در نهایت رشد اقتصادی را با خطر روبرو سازد. همچنین ضرایب تصحیح خطا در رابطه با تورم و نرخ بیکاری به ترتیب 0/47و0/51 برآورد گردید. نتایج آزمون ضرایب مدل تصحیح خطا ECM بیانگر آن است که تقریبا 9 سال طول می کشد تا عدمتعادل های کوتاه مدت تورم و نرخ بیکاری از بین رفته و به رابطه بلندمدت خویش برسد.

سیاست پولی، بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ بیکاری