سیدمحمداسماعیل جلالی - عضو هیات علمی دانشکده معدن، دانشگاه یزد
بانو کشمیری - کارشناس شرکت معدن زمین

معدن قدیمی سرب و روی مهدی آباد که به معدن کالامین مشهور است در 110 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد واقع است. این معدن برای اولین بار طی سالهای 1331 تا 1337 و بار دیگر از سال 1345 تا 1347 بصورت غیر سیستماتیک و عمدتا به روش کارگاه و پایه در پنج طبقه استخراج شده است ولی هم اکنون از انبهره برداری نمی شود. باقی ماندن مقادیر قابل توجهی از کانسنگ در اطراف کارگاه های استخارج و تکمیل فعالیت های اکتشافی، انگیزه های لازمو کافی را برای ارائه طرح معدنکاری جدید فراهم نموده است. از آنجا که فضای بزرگ استخراجی با قدمت زیاد، امکان استخراج مجدد معد ن به روش زیر زمینی را محدود نموده و از طرف دیگر کانسار در فاصله کمی از سطح زمین قرار دارد، تفکر استخارج این معدن بصورت روباز ازمدتها پیش مطرح شده است. نخستین بار یک طرح معدنکاری روباز بانگرش ویژه به تعیین محدوده نهایی معدن در سال 1372 ارائه شد. اما بدلیل انکه طرح مذکور بهروش دستی تهیه شده و از زمان تدوین آن مدت زیادی گذشته است، ضرورت بررسی وبازنگری مجدد آن و به روز نمودن قیمت ها و شرایط بازار احساس گردید . در اولین گام، برای تهیه طرح جدید با استفاده از روشهای کامپیوتری، تمامی مقاطع قائم و افقی موجود با استفاده از نتایج اکتشافات جدید ونیز نقشه های حفریات زیر زمینی تصحیح و تکمیل شده است.پس از تجدید نظر در مقاطع قائم و افقی، مدل هندسی کانسار با ابعاد 370 ضربدر 712 ضربدر 712 متر مکعب و در 293077 قطعه تهیه و سپس با در نظر گرفتن مسایل فنی – اقتصادی، مدل اقتصادی آن نیز اماده شده است. ابعاد قطعه ها در مدل هندسی کانسار با توجه به اطلاعات موجود و مطالعات انجام شده در زمینه مشخصات هندسی کانسار و خصوصیات ژئومکانیکی سنگ تعیین شده است. درمرحله بعد با کاربرد الگوریتم مخروط شناور سه بعدی، کاواک بهینه معدن ومشخصات اصلی آن تعیین شده است. بر اساس این طرح ارزش کاواک بهینه تقریبا 290 میلیارد ریال و حجم عملیات معدن کاری بیش 6 میلیون متر مکعب آب نسبت باطله برداری وزنی 9:1 براورد شده است.