حسین ثمره قنبرعلی - کارشناس ارشد مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ته
فرشید زمانی - کارشناس ارشد مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران

این مقاله به بررسی نقش طراحی پارامترهای فیزیکی چالهای انفجاری معادن روباز بر شدت ایجاد پدیده پس زدگی بصورت یک مدل ساده ریاضی می پردازد. از انجا که وقوع پس زدگی در معادن تاثیرات نامطلوب زیادی را بر اطراف منطقه انفجاری گذاشته و مشکلاتی را برای ادامه عملیات استخراج و ایمنی کاری بوجود می آورد. بنابراین یافتن راهی که بتواند احتمال وقوع این پدیده را قبل از انفجار پیش بینی بکند دلیل انجام این تحقیق بود. در این تحقیق از روش رگراسیون از آن احتیاج به نمونه های واقعی از پارامترهای تاثیرگذار و پارامترهای تاثیرپذیر بود، بنابراین از پارامترهای فیزیکی چندگانه برای ساختن مدل مورد نظر استفاده شد. نظر به اینکه این روش آماری یک روش آماری است و برای استفاده از آن احتیاج به نمونه های واقعی از پارامترهای تاثیرگذار و پارامترهای تاثیرپذیر بود، بنابراین از پارامترهای فیزیکی چالهای «پارامترهای تاثیرگذار» مربوط به 27 طرح انفجاری انجام شده در معادن مس سرچشمه ، سنگ آهن چغارت و چادرملو و متوسط پس زدگی ایجاد شده در اثر هر انفجار «پارامتر تاثیرگذار» استفاده شد. برای اجرای روش رگراسیون خطی بر روی نمونه های جمع آوری شده از نرم افزار SPSS8 که یکی از پیشرفته ترین نرم افزارها در زمینه آمار می باشد استفاده شد و نتیجه بعد از انجام آزمونهای مختلف برای بررسی صحت و مناسب بودن روش همانطور که انتظار می رفت یک مدل خطی ساده با ضریب تعیین R2=0.972 بود. بعد از تست مدل در معادن مس سرچشمه و سنگ آهن چغارت بین متوسط پس زدگی مشاهده شده با مقدار پیش بینی شده آن توسط مدل بترتیب 9/5 و 16/5 درصد اختلاف مشاهده شد. این درصد اختلاف با توجه به اینکه هنگام مدل سازی نقش ساختار های زمین شناسی و انحراف احتمالی چالها بر شدت پس زدگی صفر در نظر گرفته شده بود قابل قبول است.