مسعود دهباشی - دانشجوکارشناسی ارشد فیزیک دریا،دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
سید علی آزرم سا - دانشیارگروه فیزیک دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
مهدی وفاخواه - دانشیارگروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور

پیش بینی نوسانات تراز آب دریا ابزاری بسیار کارآمد به منظور مدیریت جامع دریا و از جمله حفاظت مناطق ساحلی است. از سوی دیگر استفاده از مفاهیم حاکم بر سری های زمانی در پیش بینی بسیار مناسب ارزیابی گردیده است. لذا در تحقیق حاضر داده های اندازه گیری شده ماهانه تراز آب دریای خزر در دو ایستگاه ترازسنجی بندر انزلی و بندر نوشهر به ترتیب به مدت 40 سال و 14 سال در سواحل خزر جنوبی مورد استفاده قرار گرفت و سپس با استفاده از آزمون ناپارامتری من کندال جهت ارزیابی وجود یا عدم وجود روند و کاربرد آزمون سن برای تعیین میزان بزرگی آن، روش های مختلف پیش بینی و مدل سازی در سری های زمانی شامل مدل های مختلف خود همبسته با میانگین متحرک تفاضلی (ARIMA) و آریمای مکثر (SARIMA) توصیه شده در روش باکس و جنکینز بر داده ها برازش داده شد. در ادامه وضعیت روش های برازش یافته و دقت هر روش در پیش بینی مقادیر آتی تراز دریا توسط معیار اطلاعاتی آکاییکه (AIC) جهت تعیین بهترین مدل سری زمانی مورد بررسی قرار داده شد. نتایج بررسی معیار آکاییکه در مدلهای اخیر و دقت در نمودارهای مقایسه خروجی مدلها با مقادیر واقعی اندازه گیری شده در ایستگاه های ترازسنجی نشان داد که در زمینه مدلسازی و پیش بینی مقادیر آینده سری زمانی تراز ایستگاه نوشهر، مدلهای آریمای مکثر با مرتبه های بالاتر دقت بهتری دارند در حالیکه در سری زمانی داده های ایستگاه انزلی، مراتب پایینتر مدل موفقتر هستند.

دریای خزر، تراز آب، آنالیز روند، سری زمانی، مدل ARIMA