احمد ماکوبی - استادیار دانشگاه علم و صنعت ایران
ایرج مهدوی - استادیار دانشگاه علوم و فنون مازندران
فاطمه فرخیان - کارشناس ارشد دانشگاه علوم و فنون مازندران

اجرای پروژه در شرایط بدون ریسک تقریباً غیرممکن است. پیامدهای ریسکها مستقیماً زمان، هزینه و کیفیت مصوب پروژه را تحت تأثیر قرار می دهند، بنابراین معمولاً هزینه هایی را بر پروژه تحمیل می نمایند که می بایست توسط کارفرما، پیمانکار و یا به صورت مشارکتی پرداخته شود. از این رو مسأله تعیین مسئول ریسک یکی از چالش برانگیزترین مسائل در قراردادهاست. زیرا طرفین قرارداد با اهداف متناقضی در تخصیص ریسک ها مواجه م یگردند و هر یک از طرفین سعی در کاهش ریسک خود و انتقال آن به طرف مقابل دارد. در چنین مواردی هنر مدیریت ریسک تخصیص درست و مناسب ریسکها به شیوه ای است که به بهترین نحو اهداف کلیه ذینفعان حاصل گردد. این مدیریت اگر به طریقه ای کارا انجام شود همه ریسک ها به طور غیر منصفانه به یک طرف انتقال نمی یابند بلکه در عوض، ریسک ها بین طرفین بر اساس تواناییهایشان در کنترل و ضمانت ریسک تخصیص م ییابند. اما چنانچه مسئولیت این ریس کها به شیوه ای صحیح تسهیم نشود می تواند باعث عدم اجرای درست و به موقع پروژه، افزایش قیمت قرارداد، بروز منازعات و زیان بیش از حد یکی از طرفین و در نتیجه کاهش انگیزه سرمایه گذاری و مشارکت در اجرای پروژه های جدید گردد. مقاله حاضر مساله تخصیص ریسک در قراردادها را مورد بررسی قرار می دهد و به ارائه مدلی کلی برای آن م یپردازد.

تخصیص ریسک، مسئول ریسک، قرارداد، طرفین قرارداد