کوروش بوسعیدی - گروه روان شناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، ایران
محمد نریمانی - گروه روان شناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR ) و هیپنوتراپی در وضعیت روان شناختی افراد دارای اختلالات اعتیادی انجام شده است. روش پژوهش از نوع طرح های آزمایشی با پیش آزمون وپس آزمون و گروه کنترل بود. برای این منظور 54 نفر از بین کلیه مراجعین به کمپ کلبه رهایی بندر انزلی که دارای شرایط اختلال مصرف اوپیود بودند؛ به صورت در دسترس انتخاب شدند؛ و به صورت تصادفی در سه گروه 18 نفره، در گروه های EMDR ، هیپنوتراپی و کنترل جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست نشانگان روانی( SCL.90.R) و سومین نسخه تجدید نظر شده مقیاس عاطفه خود آگاهی بزرگسالان (TOSCA-3) ، و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که درمان EMDR و هیپنوتراپی در مقایسه با گروه کنترل موجب کاهش شکایت جسمانی، وسواسی جبری، - افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، احساس گناه و شرم و خجالت افراد دارای اختلالات اعتیادی شده است ( P< 0/05) و بین دو روش درمانی در میزان اثربخشی تفاوت معنادار وجود ندارد ( P< 0/05). بین میزان اثربخشی روش های درمانی در افکار پارانوئیدی و حساسیت در روابط متقابل افراد دارای اختلالات اعتیادی تفاوت معنادار وجود دارد ( P< 0/01)؛ و روش EMDR در مقایسه با هیپنوتراپی موثرتر بود. و همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که روش های درمانی در روان گسسته گرایی افراد دارای اختلالات اعتیادی موثر نبودند ( P< 0/05). در نتیجه EMDR و هیپنوتراپی بر وضعیت روان شناختی افراد دارای اختلالات اعتیادی موثر است. تحقیقات بعدی با دوره های پیگیری به منظور حصول اطمینان از تداوم اثربخشی پیشنهاد می گردد.

حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد EMDR ، هیپنوتراپی، وضعیت روان شناختی،اختلالات اعتیادی