پروانه دانش - عضوهیات علمی و استاد یارگروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران
پروانه عبدالمالکی - دانشجوی دکترا رشته جامعه شناسی مرکز تحصیلات تکمیل پیام نور تهران.

در این مقاله سعی شده است که تاثیر شبکههای اجتماعی مجازی با تاکید بر شبکههای مجازی تلفن همراه بر هویت دختران نوجوان در سطح دبیرستان در دو منطقه 1 و 4 مورد پژوهش قرار گیرد. در همین راستا، استفاده نظریات مختلف درباره هویت مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با استفاده از چارچوب نظری دوجهانی شدن و سایر نظریاتی که به تبیین نقش تکنولوژیهای نوین و اینترنت برهویت افراد میپردازند، فرضیات در این باب را مطرح کرده است که شبکههای اجتماعی مجازی در عصر دوجهانی شدن میتواند بر سه بعد هویت ملی، هویت جنسی و هویت خانوادگی تاثیر گذاشته و آنها را دچار بحران کند و از سوی دیگر هویتی جهانی را در میان آن ها شکلدهد. به دنبال آن ، ابعاد چهار گانه هویتی مذکور به عنوان متغیرهای وابسته و متغیر میزان دسترسی و استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان متغیر مستقل مد نظر قرار گرفت. از طرف دیگر سعی شده تا بر اساس نظریه شکاف دیجیتالی و میزان دسترسی به این تکنولوژیها در میان طبقات مختلف اقتصادی، نشان داده شود که این تاثیرات بر طبقات بالا، به علت دسترسی بیشتر به شبکههای اجتماعی مجازی، بیشتر میباشد. دادهها چنین فرضی را به اثبات نرساند، در عوض نتایج تحقیق نشان میدهد که منطقه محل سکونت، و الگوها وسبک های زندگی متناسب با آن میتواند بیش از طبقه اقتصادی بر میزان دسترسی به شبکههای اجتماعی مجازی تاثیرگذار باشد. همچنین یافته ها بیانگر آن است که، دو روند ظاهرا متناقض در میان این دختران در حال شکل گیری می باشد، به این صورت که تغییرات هویتی چندانی در هویت ملی این دختران مشاهده نشد و تنها در دو متغیر رابطه بین هویت ملی و استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی اثبات شد، اما از سوی دیگر رابطه افزایش هویت جهانی، با افزایش میزان دسترسی به این شبکههای اجتماعی مجازی به اثبات رسید.. لذا، این امر را می توان با مساله جهانی شدن و محلیگرایی تبیین کرد.

هویت 1 ، اینترنت 2 ، جهانی شدن 3 ، دوجهانی شدن 4