سمانه عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
خداداد مصطفوی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
سیدعلی پیغمبری - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و انتخب ارقام متحمل به خشکی در جو ده رقم جو در دو شرایط عدم تنش و دیم در سنندج مطالعه شدند. صفات عملکرد دانه در متر مربع، روز تا سنبله دهی، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، طول ریشک، تعداد دانه در س نبله اصلی، وزن بوته و وزن سنبله مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال و تنش دلالت بر وجود تفاوت معنی دار بین ارقام از نظر اکثر صفات مورد مطالعه داشت. بر اساس شاخص تحمل (TOL) ارقام گرگان 4 ، کویر، نیمروز، زرجو و استرین متحمل تر از سایر ارقام بودند. بر اساس شاخص MP ارقام ریحان، نصرت، والفجر و زرجو متحمل ترین ارقام بودند. شاخص های میانگین هارمونیک (Harm)، میانگین هندسی (GMP) و شاخص تحمل به خشکی (STI) نیز مقادیر بالای آنها نشان دهنده تحمل بیش تر رقم به خشکی میباشد. بر اساس نتایج مربوط به این سه شاخص ارقام نصرت، والفجر و زرجو از تحمل بیش تری برخوردار بودند. بر اساس نتایج مربوط به شاخص SSI ارقام گرگان 4، کویر، نیمروز، زرجو و استرین نسبت به سایر ارقام از تحمل بیشتری برخوردار بودند. در بررسی همبستگی شاخص های تحمل به خشکی و عملکرد در دو شرایط تنش و عدم تنش رطوبتی مشخص شد که بین شاخص های MP ، GMP ، STI و HARM با YP و همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. در هر دو شرایط، ارقامی که همبستگی بالایی با شاخص های MP ، GMP ، STI و HARM داشتند، ارقام با عملکرد بالایی بودند. در تجزیه به مولفه های اصلی روی شاخص ها اولین مؤلفه 92 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمود و همبستگی بالایی با شاخصه ای MP ، GMP ، STI و HARM نشان داد. مؤلفه دوم که 7 درصد از تغییرات موجود را به خود اختصاص داد، دارای همبستگی مثبت و بالایی با شاخص های SSI و TOL بود.

جو، عملکرد دانه، همبستگی، شاخص های تحمل به خشکی