روح اله صادقیان مریان - دانشجوی کارشناسی ارشد هوافضا دانشگاه آزاد اسلامی
علیرضا رضایی - استادیار گروه مهندسی سیستم و مکاترونیک دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

سیستم کنترلی دیجیتالی تمام خودکار موتور یا Full Authority Digital Engine Controlکه در صنعت هوافضا با نام اختصاری FADECشهرت یافته است یک سیستم کامپیوتری و الکترونیکی است که با عنوان یک مرکز فرماندهی تمام جنبه های عملکرد یک موتور هواپیما را کنترل می کند و اطلاعات مورد نظر موتور را برای مانیتور کردن و نظارت فراهم می آورد. FADECجایگزینی است برای سیستم هیدرومکانیکی که در موتورهای توربینی قدیمی استفاده می شد. در حقیقت فدک سیستمی است که موتور هواپیما را به صورت خودکار کنترل می کند. به این معنا که داده های مورد نیاز را از سیستم های مختلف هواپیما دریافت می کند و پس از پردازش اطلاعات، فرمان عکس العمل لازم را برای سیستم هدف صادر می کند و این در شرایطی است که خلبان کوچک ترین نقشی را ایفا نمی کند. فدک شامل واحد کنترل موتور، واحدهیدرومکانیکی ، اجزای جانبی و سنسورهای است که برای کنترل و نظارت به کار می رود. از مزایای این سیستم دیجیتالی خود کار عبارت است از : بهره وری بهتر در مصرف سوخت، محافظت خودکار از موتور هواپیما در برابر اختلالات خارجی، فراهم کردن کمک های ایمن تر در صورت تخریب کانال های اصلی در سیستم کامپیوتری fadec، قابلیت روشن شدن موتور هواپیما به صورت نیمه اتوماتیک، قابلیت یکپارچه سازی سیستم های مختلف هواپیما با موتور آن و توانایی مدیریت هواپیما و پاسخ گویی به واکنش های اضطراری به صورت کاملاً اتومات. در این مقاله ابتدا به شرح مختصری از اجزای تشکیل دهنده موتورهایتوربو جت وتوربو فن و تفاوت های سیستم های هیدرومکانیکی و دیجیتالی پرداخته، سپس اجزای تشکیل دهنده سیستم FADECرا بررسی می کنیم. همچنین الگوریتم ها و مربوط با طراحی این سیستم را به تفصیل شرح خواهیم داد.

سیستم ، کنترل ، دریچه، موتور، هواپیما، الگوریتم، فدک، نمودار، شکل، طراحی، هیدرومکانیکی، اجزا،نظارت، سنسور، توربوجت، توربوفن، مدار