محبت علی نادری شهاب - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
مریم جبلی - کارشناس پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
علی اشرف جعفری - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

بنه Pistacia atlantica Desf از گونه های پهن برگ جنگلی می باشد که در سراسر زاگرس همراه با سایر گونه ها بصورت انبوه یا پراکنده حضور دارد. بهره برداری های بی رویه از بذر و صمغ درخت، کاهش زادآوری و عدم استقرار پایه های جدید به دلیل تخریب کف عرصه های رویشگاهی، این گونه ارزشمند را در معرض خطر قرار داده است. حفظ و حراست از این گونه ارزشمند دارای اهمیت ویژه ای می باشد. بذر این گونه از رویشگاه های طبیعی آن در ایلام جمع آوری گردید. جهت ذخیره سازی بذر در فراسرد، سه پیش تیمارشامل ویتریفیکاسیون یا , Desiccation PVS2 یا آبگیری Glycerol%30 همراه با شاهد مورد آزمایش قرار گرفتند. در شرایط آزمایشگاه، بذور تیمارشده به مدت 26 در درون ازت مایع نگهداری و پس از خروج، تعدادی از صفات مرتبط با جوانه زنی و استقرار بذر مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایشات مزرعه ای بذور تیمارشده به مدت یکماه در شرایط فراسرد نگهداری و سپس در مزرعه و در شرایط دیم کشت گردیدند. نتایج آزمایشات آزمایشگاهی نشان داد که تفاوت معنی داری بین پیش تیمار ها برای اغلب صفات وجود دارد و بهترین پیش تیمار Desiccationو Glycerol%30 می باشد. همچنین نتایج نشان داد که بذر این گونه بخوبی قابل نگهداری در شرایط فراسرد بوده و قادر به استقرار و رشد در شرایط مزرعه می باشد. بنابراین بذر این گونه ارزشمند را می توان از عرصه های مختلف جمع آوری و برای مدت زمان بسیار طولانی در شرایط فراسرد حفظ، و در صورت رخداد هر گونه خطر، از این ذخائر جهت احیاء عرصه های ازبین رفته استفاده نمود.

Pistacia atlantica Desf،حفاظت فراسرد، گونه جنگلی،Desiccationگلیسرول 03 درصد