پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران: تحلیل محتوا

سابقه و هدف: تحلیل محتوای مجلات علمی شیوه مناسبی برای آگاهی از سیر تکاملی راهبردهای پژوهش و ابزار گردآوری داده ها به کار رفته در پژوهش های حوزه های علمی مختلف است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل مقالات فارسی منتشر شده در حوزهی علم اطلاعات و دانش شناسی کشور از نظر روش پژوهش و ابزار گردآوری داده ها انجام شده است. مواد و روش ها : این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شده است. روش گردآوری داده ها سیاهه وارسی و مشاهده اسنادی بوده است. جامعه پژوهش شامل 942 مقاله فارسی منتشر شده در مجلات علمی- پژوهشی و علمی – ترویجی حوزهی علم اطلاعات و دانش شناسی در بازه زمانی 1388-1384 است. داده ها پس از ورود به نرم افزار SPSS با استفاده از آمارهای توصیفی و آزمون Chi-square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: مطالعه مقالات منتشر شده نشان داد که روش های پژوهش سندی (42/71 درصد) و پیمایشی (37/63 درصد) پر استفاده ترین روش های پژوهش به کار رفته توسط پژوهشگران حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی است. مشاهده اسنادی (50/44 درصد) و پرسشنامه (25/63درصد) رایج ترین ابزار گردآوری داده ها در میان پژوهشگران این حوزه بوده اند. همچنین، نتایج آزمون Chi-square نشان داد که میان مجلات علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی از نظر روش های پژوهش و ابزار گردآوری داده ها به کار رفته در آنها تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: مطالعه مقالات منتشر شده حاکی از پراکندگی نامتوازن روش های پژوهش و ابزار گردآوری داده های به کار رفته در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی کشور است.

Keywords:

علم اطلاعات و دانش شناسی , مجلات , روش شناسی , ابزار گردآوری داده ها , تحلیل محتوا