مرضیه عربان - دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده پزشکی- گروه آموزش بهداشت
صدیقه السادات طوافیان - دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده پزشکی- دانشیار
سعید متصدی زرندی - دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- دانشکده بهداشت- دانشیار
علیرضا حیدرنیا - دانشگاه تربیت مدرس دانشکده پزشکی- دانشیار آموزش بهداشت

مقدمه: باتوجه به مشکلات مادری و جنینی مرتبط با مواجهه زنان باردار با آلودگی هوا و نقش تعیین مراحل تغییر رفتار در پیشگیری از مواجهه، مطالعه حاضر با هدف تعیین پیشگویی کننده های مراحل تغییر رفتاری پیشگیری از مواجهه با آلودگی هوا در زنان باردار شهر تهران طراحی شده است. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی 200 نمونه از زنان باردار سه منطقه جغرافیایی شمال، جنوب و مرکز تهران که به درمانگاه های مراقبت دوران بارداری مراجعه کردند، به طور تصادفی وارد مطالعه شدند. جمع آوری داده ها ازطریق پرسشنامه های محقق ساخته و استانداردشده مطابق با الگوی فرانظریه ای، شامل فرم اطلاعات مردم شناختی، پرسشنامه منافع، موانع، خودکارآمدی و مراحل تغییر انجام پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کای- دو، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون لجستیک انجام شد. نتایج: میانگین (±انحراف معیار) سنی افراد مورد مطالعه 8/4 ± 26/9 سال و میانگین (±انحراف معیار) سن بارداری 9/1 ± 27/9 هفته بود. بین مراحل تغییر رفتار با موانع، منافع خودکارآمدی، همبستگی خطی معناداری مشاهده شد (p=0/001) همچنین یافته های پژوهش نشان داد که خودکارآمدی توان پیشگویی کنندگی مراحل تغییر رفتار را دارد (p=0/001). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که از میان سازه های مورد بررسی الگوی فرانظریه ای، خودکارآمدی تنها سازه پیشگویی کننده اتخاذ رفتار پیشگیری از آلودگی هوا می باشد. یافته های این پژوهش می تواند به عنوان پایه ای برای مداخلات آموزشی درزمینه تغییر رفتار جهت کاهش مواجهه با آلودگی هوا در زنان باردار، مورد استفاده متخصصان امر سلامت قرار گیرد.

آلودگی هوا، مراحل تغییر رفتار، بارداری، الگوی فرانظریه ای، رفتار پیشگیرانه