سیدمحمدحسین ذاکری - عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز

یکی از مسائلی که در این برهه از زمان، معماری معاصر ایران را تهدید می کند، تاثیرپذیری های ناآگاهانه از معماری بیگانه است که اگر برخورد صحیح و مدبرانه ای با آن نشود، خطری جدی برای هویت معماری ایرانی محسوب خواهد شد. معماری ایرانی که روزی منبع الهامی برای معماران سایر ملل محسوب می شده، امروزه در معرض تهدیدی جدی قرار گرفته است. در این مقاله در ابتدا پس از ریشه یابی واژه تقلید، به بررسی هنر و تقلید از دیدگاه فلاسفه باستان پرداخته شده و رویکردهای مختلف به مشی تقلید بررسی شده است. سپس به طبقه بندی کلی از انواع تقلیدهایی که در حوزه معماری رخ می دهد پرداخته شده است. در این طبقه بندی، مشخص می گردد که تقلید مبتنی بر آثار دیگر معماران، دو وجهه کاملا متناقض دارد. به گونه ای که اگر آگاهانه صورت بگیرد، سازنده و مثبت است و اگر کورکورانه انجام شود مانع خلاقیت و موجب رکود است. با روشن شدن این مسئله، در مرحله بعد، این نوع از تقلید (مبتنی بر آثار دیگر معماران) در معماری ایران مورد بررسی دقیق تر قرار گرفته تا شاید با بررسی تاریخی چندین نمونه موردی در چند برهه از زمان، بتوان منشاء اصلی مشکلات را یافت. در این میان مشخص گردید که امروزه نحوه برخورد با پدیده تقلید از اهمیت بالایی برخوردار است که آیا تقلید به دید یک تهدید درنظرگرفته شود یا به دید یک فرصت. در بخشی دیگر، به بررسی تجربیات سایر علوم و هنرها ( نظیر: نقاشی، سینما، موسیقی، ادبیات، مدیریت، صنعت و تکنولوژی) در برخورد با پدیده تقلید پرداخته شده و نحوه مواجهه هریک از آنها، نکاتی در بردارد که با وجود تفاوت های بنیادین معماری با سایر علوم و هنرها، شاید بتواند منبع الهامی در نحوه مواجهه صحیح با پدیده تقلید باشد

معماری ایران، تقلید، تاثیرپذیری، خلاقیت، هویت، معماری معاصر