سیده درسا قدیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی/ واحد تهران جنوب، ایران
سیده دل آرام قدیمی - دانشجوی کارشناسی، معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، ایران

فضاهای شهری از جمله مکان های مهم شهری است که انسان در آن روحی تازه می گیرد، تعاملات اجتماعی در آن شکل می پذیرد و انسان نیاز دوستی، دوست داشته شدن را می تواند در این فضاها بر طرف کند. در این فضاها است که انسان از هر قشر، طبقه و... می تواند حضور یابد. اما امروزه با گسترش راه ها، افزایش روز افزون سیستم حمل و نقلموجب گردیده تا فضاهای شهری به انزوا کشیده شوند و مطلوبیت خود را از دست بدهند. مطلوبیت فضای شهری یکی از مهم ترین ویژگی های آن است، زیرا که خود مطلوبیت دارای کیفیاتی است که باید در فضای شهری وجود داشته تا بتوان آن فضا را فضای شهری نامید. فضاهایی که در گذشته ی فرهنگ ما نقش مؤثر و اساسی در تعاملات اجتماعی وسرزندگی شهر داشتند. اما امروز نقش آن ها کم تر از قبل شده. این پژوهش سعی دارد تا مؤلفه های مؤثر در ایجاد مطلوبیت فضای عمومی شهری در یک نمونه موردی موفق (میدان نبوت منطقه 8 تهران)بیابد. در ابتدا فضاهای شهری با استفاده از نظر اندیشمندان تعریف شده و معیار های مهم و تأثیر گذار در مطلوبیت فضای عمومی شهر از نظر کارشناسان بررسی شده. سپس با توجه به مؤلفه های اصلی فضای شهری، کالبدی، عملکردی و معنا؛ آن ها را به زیر معیارهای خرد تری تقسیم بندی نموده : مصالح، مبلمان شهری، کاربری و مکان مکث و فعالیت،انعطاف، خوانایی سرزندگی، خاطره. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از آمار استنباطی و تحلیل عاملی به میزان ارزش – کیفیات در تأثیر گذاری فضای شهری دست یافته. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بوده. در آخر هر سه مؤلفه ها ذکر شده با مطلوبیت فضای عمومی شهری در ارتباط بوده اما مؤلفه ی عملکردی نسبت به سایر مؤلفه ها در ایجاد مطلوبیت فضای شهری مؤثر بوده چرا که نقش عمده و تأثیر بسزایی در مؤلفه معنا نیز دارد.

مطلوبیت، فضاهای عمومی شهری، کالبد، عملکرد، معنا، میدان نبوت، تهران