محبوبه سبزی اتیوند - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، ایران،
مسعود ساعت ساز - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، ایران
عبدالرضا قدس - دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، ایران

در دهههای گذشته، پیامد افزایش جمعیت و شهرنشینی همگام با افزایش ناگهانی خطرات زیستمحیطی، باعث شده که مدیریت پسماندهای جامد در مطالعات شهری جایگاه ویژهای پیدا کند. از آنجا که در محل دفن پسماند، فرایند نفوذ شیرابه صورت میگیرد، نواحی آلودگی نسبت به محیط اطراف، یک اختلاف در مقاومت الکتریکی نشان میدهد. در این صورت میتوان گسترش آلایندگی و تا حدی شدت حضور آلایندهها را بر اساس روشهای مقاومتسنجی اندازهگیری کرد. در این پژوهش برای تعیین جهت حرکت و عمق نفوذ شیرابه از روش ژئوالکتریک استفاده شدهاست. تفسیر داده های سونداژ الکتریکی قائم در ده نقطه با آرایش شلومبرژه نشان میدهد که مقادیر مقاومتویژه در محل دفن پسماند برای انباشت پسماندهای تازه یا مرطوب، بین 35-20 اهممتر و برای انباشتهای پسماندهای خشک و قدیمی، یا رسوبات زمینه در برگیرنده پسماندها، بین 200-120 اهممتر تغییر میکند. به طور کلی، محل انباشت پسماندهای جدید مقادیر کم مقاومتویژه را نشان میدهد. در محل انباشت پسماندهای تازه بیشترین میزان تمرکز آلایندگی دیده میشود. جهت حرکت شیرابه به سمت شهر زنجان (شمال شرق محل دفن) است. از این رو، برای جلوگیری از گسترش آلایندگی در این مکانها اقدامات پیشگیرانه مانند احداث سدهای زیرزمینی نفوذناپذیر توصیه میشود.

شیرابه، پسماند، ژئوالکتریک، مقاومت الکتریکی، سونداژ قائم، زنجان