رضا سیاه منصور - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
محمد جعفری - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه تهران
رضا کرمیان - کارشناس ارشد بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز لرستان
علی محمدیان - کارشناس ارشد بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز لرستان

اکوسیستم های طبیعی بطور طبیعی دارای نظم و تعادل خاص خود می باشند مگر اینکه تحت تأثیر یک نیروی خارجی دچار بی نظمی گردند، که متاسفانه انسان با بی رویه و غیراصولی از برخی از عناصر آن باعث آنارشیتی محض در بسیاری از حوزه های آبخیز شده است . تا آنجائیکه با صرف هزینه های فراوان هم نمی تواند تخریب آب و خاک و محیط زیست را کنترل نماید . یکی از عمده ترین پیامدهای تخریب تولید رسوب و رواناب است که علاوه بر آلودگی محیط زیست، باعث بروز سیل و فقر خاک و فرسایش می شود و عامل اصلی آن کنترل یا دستبرد در پوشش گیاهی است که طبعاً با کاهش کمی و کیفی سپر حفاظت خاک زمینه برای splash erosion که از مراحل مقدماتی فرسایش است فراهم شده و تا Bad land ممکن است کشیده شود . بهر حال بر اساس بررسی که قالب کرتهای با ابعاد 9×22 متر است و با استفاده از بلوکهای قابل تصادفی و بصورت اسپیلت پلات در دو تکرار به اجراء درآمد و تیمارهای آن شامل -1 شخم در جمعیت شیب -2 درو یا کف بر -3 شاهد، -4 چرای متعادل یا برابر ظرفیت و -5 چرای بی رویه یا معمول منطقه بودند . پس از مقایسه مشخص گردید که تیمارهای چرای بی رویه و شخم به ترتیب با تولید میزان 1/36 و 1/05 لیتر بر مترمربع در سطح 5 درصد در گروه برتر قرار گرفتند و تیمار چرای متعادل با تولید 0/64 لیتر بر مترمربع کمترین مقدار را تولید نمود و این در حالی است که تیمارهای چرای بی رویه و شخم در جهت شیب به ترتیب با مقادیر 2/12 و 1/62 گرم بر مترمربع حداکثر میزان تولید رسوب را داشته و نسبت به چرای استاندارد و شاهد اختلاف میانگین معنی دار بودند . همچنین از نظر تولید میزان رسوب به ازاء هر لیتر رواناب یا در واقع غلظت رواناب مشخص گردید که تیمارهای واقع در جهت شیب جنوبی به ازاء هر لیتر رواناب 0/58 گرم رسوب و در شیب غربی 0/176 گرم رسوب تولید نمودند و در تیمار شخم در جهت شیب به ازاء هر لیتر رواناب 0/71 گرم رسوب وجود داشته است و در نهایت در بارش شماره )9 که مشخصات و شدت حداکثر 8 mm/h و شدت متوسط 1/7 میلیمتر، برساعت با میزان 16/8 میلیمتر، و در فروردین ماه پس از بارش 8 که با تعداد کل 23/3 میلیمتر، در حالت اشباع به وقوع پیوست توانست بیشترین میزان رسوب و رواناب را تولید نموده و در سطح 1 و 5 درصد اختلاف معنی دار داشته باشد ) و جهت شیب جنوبی و تیمار شخم در جهت شیب و چرای بی رویه توانستند به ترتیب مقادیر 4/3 و 4/2 گرم رسوب به ازاء هر لیتر رواناب را تولید نمایند

چرای متعادل، چرای بی رویه، شخم، شیب، رسوب، رواناب