بررسی تاثیر کاربری های دیم، زراعت آبی و مرتع بر رسوبدهی حوزه آبخیز دریاچه نمک

امروزه، عدم استفاده صحیح از اراضی و تغییرات کاربری اراضی از قبیل تبدیل جنگلها و مراتع به اراضی کشاورزی، چرای مفرط، عدم استفاده صحیح از اراضی کشاورزی، شخم روی شیب های تند، جاده سازی، ساختمان سازی، معدن کاوی و غیره باعث میزان فرسایش خاک و رسوب، 7 زیر حوضه از حوزه آبخیز دریاچه نمک به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی از روی تصاویر ماهواره ای لندست سال 2000، مساحت کاربری های مختلف تعیین گردید. سپس مساحت های به دست آمده به عنوان متغیرهای مستقل و مقادیر رسوب تولیدی در هر زیرحوضه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد. در نهایت با استفاده از روش تجزیه و تحلیل عاملی و ایجاد رگرسیون چند متغیره بین متغیرهای مستقل انتخابی و متغیر وابسته با استفاده از نرم افزار SPSS، مناسب ترین رابطه آماری بین رسوبدهی زیرحوضه ها و کاربری های مختلف به منظور تعیین نقش آنها در تولید رسوب، به دست آمد. نتایج حاصل از مدل انتخابی نشان میدهد که در حوزه آبخیز دریاچه نمک، دوکاربری کشت دیم و اراضی مخلوط باغی و آبی بیشترین نقش را در تولید رسوب ایفا می نمایند به طوریکه این دو کاربری 87/3% تغییرات رسوبدهی را کنترل می کنند.نتایج همچنین نشان داد که بین میزان رسوبدهی زیر حوضه ها و مساحت اراضی دیم یک همبستگی مثبت وجود دارد. یعنی با افزایش و یاکاهش مساحت اراضی دیم، میزان تولید رسوب نیز افزایش و یا کاهش می یابد. همچنین الگوی به دست آمده نشان می دهد که بین میزان رسوبدهی زیر حوضه ها با مساحت اضاری آبی – باغی همبستگی منفی وجود دارد. به طوری که با افزایش مساحت این اراضی، مقدار رسوبدهی زیر حوضه ها نیز کاهش می یابد.

Keywords:

کاربری اراضی , رسوبدهی , حوزه آبخیز دریاچه نمک , تجزیه و تحلیل رگرسیونی