میرصمد موسوی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور ایران
سیمین ستایش - مدرس گروه تاریخ دانشگاه پیام نور ایران

یکی از برجسته ترین جنبه های عملکرد سیاسی و مذهبی شیخ صفی الدین اردبیلی که تصوف را از زندگانی درویشی و اصول زاهدانه جدا نمود و طرحی نوین بر پایه اشرافیت ترسیم کرد، گرایش وی به عنوان مرشد طریقت صفوی به قدرت سیاسی و نزدیکی به صحنه قدرت و تغییر نگرش به زندگی مادی بود. مساله ای که مبنای شد تا جانشینان وی با در دست گرفتن تمام امکاناتی که این طریقت برای آنها فراهم می کرد با حرکتی آرام در معادلات سیاسی و تاریخی قرن نهم و دهم هجری قمری نقش تعیین کننده داشته باشند. در واقع شیخ صفی و اخلافشبا بهره گرفتن از قدرت روحانی و مادی که از رهبری دینی و به عبارتی رابطه مرید و مرادی کسب می کردند، تصوفی با اهداف دنیوی را به وجود آوردند که این تصوف آشکارا آنها را به دعوت سیاسی متوجه می کرد. بنابراین این مقاله با چهارچوب خاص خود و با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای سعی بر این داردتا ضمن بررسی آثاری که گرایش های مذهبی شیخ صفی الدین را مورد بررسی و کاوش قرار داده اند،جایگاه تشیع را در رویکردهای مذهبی و سیاسی شیخ صفی که در جهت تثبیت موقعیت و قدرت سیاسی بود، مورد ارزیابی قرار دهد.

شیخ صفی­الدین­اردبیلی، تشیع، طریقت صفوی، رویکردهای سیاسی و مذهبی