محسن آرمین - دانشجوی دوره دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی نجفی نژاد - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
وجیهه قربان نیا - دانش آموخته محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

رسوبات لسی در استان گلستان 3200 کیلومتر مربع مساحت دارند به طوریکه بیش از %70 مساحت کل و بیش از %95 اراضی زراعی این استان را در بر می گیرند . مشخصه اصلی خاکهای لسی رنگ زرد، بافت سیلتی و خلل و فرج بزرگ آنهاست . فرسایش پذیری خاک به عنوان یک فاکتور مهم برای تعیین میزان تلفات خاک است که معمولاً به عنوان یک خصوصیت ذاتی خاک بررسی می شود . این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین فرسایش پذیری خاک ) K در معادله جهانی فرسایش خاک ) با برخی عوامل فیزیکی خاک در خاکهای لسی استان گلستان انجام گرفت . بدین منظور از نتایج آزمایشگاهی 128 نمونه خاک سطحی برای بررسی این روابط استفاده شد . ابتدا با استفاده از نموگراف ویشمایر و همکاران (1971) مقدار عامل فرسایش پذیری خاک ) ) k محاسبه گردید . سپس ارتباط هر یک از عوامل فیزیکی خاک و میزان فرسایش پذیری بررسی شد . نتایج بدست آمده نشان داد که بافت غالب خاکهای منطقه مورد مطالعه، سیلتی لوم است . شوری حداکثر منطقه 3/5 دسی زیمنس بر متر و متوسط میزان قلیائیت آن 7/8 اندازه گیری شد . دامنه مواد آلی خاکها بین 0/1 تا 5/9 درصد و میزان آهک از 5 تا 28 درصد است . متوسط میزان فرسایش پذیری خاکها 0/54 برآورد گردید . همچنین مشخص شد که ضریب همبستگی ) ) R بین مجموع درصد شن و سیلت نسبت به درصد رس ، مجموع درصد رس و ماده آلی، درصد رس ودر نهایت درصد سیلت به درصد رس با عامل فرسایش پذیری خاک به ترتیب 0/86 ، 0/93 ، 0/9 و 0/78 بود و نشان می دهد که این همبستگی ها روابط قابل اعتمادی برای بیان فرسایش پذیری خاکهای منطقه ارائه می دهند به طوریکه می توان تنها با اندازه گیری بافت خاک مقدار عامل فرسایش پذیری را تعیین کرد .

فرسایش پذیری خاک ) ) k ، عوامل فیزیکی خاک، نهشته های لس . استان گلستان