محمد زینوند - دانشجوی دکتری پیدایش و رده بندی و ارزیابی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
اکبر سهرابی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
زاهد زینوند - کارشناس ارشد بیماریهای گیاهی، جهاد کشاورزی شهرستان دره شهر
محمودرضا سعدی خانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان، خرم آباد، ایران

به منظور بررسی تاثیر اقلیم و توپوگرافی در پیدایش خاک و فرایندهای خاک سازی مناطق مختلف کشور در شرایط آب و هوایی مختلف بررسی شده است. در اثر هوادیدگی در سطوح مختلف، خاک های مختلف به وجود می آید. از جمله عوامل مهمی که موجب تشکیل خاک می شوند اقلیم و توپوگرافی می باشند که هر کدام خود به چند دسته تقسیم می شوند در بررسی های صورت گرفته در ارتباط با تاثیر اقلیم در تحول خاک، نتایجی بدست آمده است که نشانگر این است که با افزایش بارندگی و درجه حرارت، خاک ها از تکامل و تنوع افق بیشتری برخوردار است. عوامل اقلیمی مانند دما، رطوبت، علاوه بر اینکه در ایجاد پوشش گیاهی و مواد آلی خاک موثر می باشد، در تجزیه و تخریب فیزیکی و شیمیایی و تکامل خاک تاثیر بسزایی دارد. بطوری که با افزایش 10 درجه حرارت، سرعت واکنش های شیمیایی دو تا سه برابر افزایش میابد. بارندگی و وجود آب در خاک با توجه به نقشی که در تولیدات بیولوژیکی، در هوادیدگی کانی ها و تشکیل رس در نقل و انتقال کلوئید ها و املاح محلول دارد، تشکیل و تکامل خاک را سرعت می بخشد. در مناطق خشک و نیمه مرطوب میزان آبی که از طریق باران به خاک می رسد عمدتاً از طریق تبخیر و تعرق از دست می رود و در نتیجه این خاک ها اغلب خشک بوده و هوادیدگی کانی ها خیلی کم می باشد. توپو گرافی به سه طریق در تشکیل و تکامل خاک موثر است که شامل جذب و نگهداری آب در خاک و جلوگیری از ایجاد فرسایش و حمل مواد محلول در آب از نقطه ای به نقطه دیگر است. از طرفی به هر اندازه که میزان شیب زیادتر باشد، مقدار آبروی، مقدار فرسایش و حرکت خزشی خاک بیشتر شده و همچنین از مقدار آب نفوذی و مقدار آب ذخیره شده برای اعمال شیمیایی و بیولوژیکی کاسته می شود. درصد افزایش شیب، موجب کاهش مواردی همچون آبشویی، میزان مواد آلی، نقل و انتقال رس، هوادیدگی کانی ها، تمایز بین افق ها و ضخامت سولوم خاک می گردد.

توپوگرافی، اقلیم،آبشویی، شیب، تشکیل و تکامل خاک