علی سلاجقه - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
صادق دلفاری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

هر ساله هزاران تن از خاک حوزه های آبخیز توسط آب و باد شسته شده و از محلی به محل دیگر انتقال می یابد . برای تعیین روشهای مبارزه با فرسایش و کاهش رسوب از سطح آبخیزها به دلیل عدم وجود آمار و اطلاعات کافی استفاده از روشهای تجربی برآورد فرسایش و رسوب اجتناب ناپذیر است . در این تحقیق که در حوزه آبخیز طالقان، زیر حوزه خسبان انجام گرفته است دو مدل ژئوموروفولوژی و Epm ک ه به ترتیب مدلهای کیفی و کمی هستند مورد بررسی قرار گرفته است . مدل ژئومورفولوژی عوامل مختلفی مانند رخساره فرسایشی، سنگ شناسی، شیب، پوشش گیاهی، و نوع خاک را در نظر گرفته و شدت فرسایش را در واحدهای همگن کاری برآورد می نماید . مدلEpmروش کمی است که در آن شدت ف رسایش با در نظر گرفتن چهار عامل شامل نوع استفاده از زمین، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، وضعیت فعلی فرسایش و شیب برآورد می شود، به طوری که شدت فرسایش با استفاده از روابط تجربی برآورد شده و سپس مقدار تولید رسوب را مشخص می کند . در این تحقیق ابتدا واحدهای کاری به روش ژئومورفولوژی به دست آمدند، در مرحله بعد شدت فرسایش به دو روش فوق الذکر تعیین گردید سپس با روش Epm مقدار کمی آن محاسبه شد . نتایج نشان می دهد روش ژئومورفولوژی به علت در نظر گرفتن عوامل بیشتر دخیل در فرسایش نسبت به روش Epm در منطقه مطالعاتی نتایج بهتری را ارائه می دهد . همچنین نتایج نشان می دهد که در 45/65 درصد طبقات فرسایش مشخص شده حاصل از به کارگیری دو مدل مشابه می باشند و در 54/35 درصد موارد طبقات فرسایش مشاهده شده با هم تفاوت دارند .

مدل ژئومورفولوژی، شدت فرسایش، مدل Epm ، واحدهای کاری، رسوب، حوزه آبخیز طالقان