سارا ساداتی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه حقوق ، دامغان، ایران

امروزه غالباٌ پذیرفته شده است که داوری ماهیتی قرار دادی دارد یعنی این شیوه خصوصی به موجب توافقی صورت می گیرد درآن طرفین اختلاف از یک سو و داوراز سوی دیگرمی پذیرند که اختلافی که موضوع موافقتنامه داوری است به داوری حل وفصل شود. موافقت نامه ی داوری، اعم از موافقت نامه ی مستقل یاشرط داوری، عبارت است از توافق طرفین به ارجاع اختلاف موجود و یا اختلافی که ممکن است از رابطه حقوقی معینی درآتیه ایجاد شود، به داوری انجام گیرد. حقوق ایران داوری تجاری بین المللی را این گونه تعریف می کند: داوری عبارتست از رفع اختلاف بین متداعیین درخارج از دادگاه به وسیله ی شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی مرضی الطرفین یا انتصابی . اصولاٌ برای حل وفصل اختلافات تجاری راه های فراوانی وجود دارد. آسانترین وسریع ترین راه می توان گفتگوی مستقیم بین طرفین ویا وکلای آناندانست. علت آن است که طرفین اختلاف بهتر از هرکس دیگری به نقاط قوت وضعف دعوای مطروحه خود واقف هستند. اگر طرفین اختلاف نیاز به مشاوره داشته باشند می توانند ار مساعدت وکلا، حسابداران، مهندسان ویا متخصصان دیگر بهره مند گردند. اقدام برای مذاکره جهت حل اختلاف نیازمندان آن است که طرفین اختلاف واقعا قصد حل اختلاف را داشته باشند. دربسیاری از موارد این تعهد وهدفمندی به ندرت یافت می شود. درگاهی اوقات نیز چنین تعهدی به حل واقعی اختلاف بعد از آنکه مقادیری زیاد پول وزمان صرف شد حاصل می گردد ودر ابتدا طرفین چنین احساسی رابرای حل اختلاف ندارند. حل اختلاف از طریق مذاکره در هرزمان مقدور ومیسر است این امکان حتی درزمانی که دیگر شیوه های حل اختلاف درجریان است دردسترس خواهدبود. اگر بعداز انجام مذاکرات طرفین توافقی حاصل نشد، ورود یک طرف ثالثابی طرف در مذاکرات برای میانجی گری مثمرثمر خواهد بود. باتوجه به این موارد است که بسیاری از اختلافات تجاری بین المللی در صورتی که طرفین قادر به حل آن از طریق مسالمت آمیز ومذاکره نباشند به داوری ارجاع می شود. ازطرف دیگر داوری درجهت پاسخگویی به نیاز تجار و دولت ها بوجود آمده وبه مرور زمان توسعه یافته است. به نحوی که در اکثر قراردادهای بین المللی ، شرطی اینجا نده می شود که مطابق آن هرگونه اختلافی از قرارداد منعقده ضیمابین ناشی شود به داوری ارجاع می گردد