رستگار جزی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری NIGEB
نجفی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری NIGEB
ملک زاده - مرکز تحقیقات بیماریهای کبد و گوارش بیمارستان شریعتی
یزدان بند - گروه جراحی بیماریتان شریعتی، دانشکده پزشکی دانشگاه تهران

سرطان بیماری پیچیده ای است که ماحصل تغییرات ژنتیکی مختلفی است که در نهایت منجربه تغییر در عملکرد و ساختار سلول و علی الخصوص وضعیت بخش پروتئینی آن می گردد. در سطح پروتئین یا چیزی که به نام ژنوم عملی از آن نام برده می شود سلولهای سرطانی قادر به تولید پروتئین های جدید می گردند. در عین حال پروتئینهایی که در وضعیت معمول سلول وجود دارند ممکن است دستخوش تغییر در وضعیت بیان، چون افزایش یا کاهش بیان و حتی از سلول حذف گردند. هر یک از این تغییرات دلالت بر تغییر ژنتیکی در سطح ژنوم سلول است. برای بررسی چنین تغییرات گسترده ای نیازمند به روش مطالعه ای هستیم که حداکثر اطلاعات را بتواند در اختیار ما قرار دهد. پروتئومیکس امکان مطالعاه همزمان تعداد بیشمار پروتئینهای سلولی را که از آن به نام پروتنوم نام برده می شود را فراهم ساخته است. تغییرات مقداری در وضعیت پروتئین سلولی دلالت بر تغییر در وضعیت بیان آنان و به عبارت دیگر الگوی رفتاری ژنهای فعال سلولی دارد. پروتئومیکس در مطالعه بر روی چندین سرطان به کار گرفته شده و مارکرهای پلی پپتیدی بخصوص در این راستا شناخته شده اند که دارای ارزش تشخیص و تعیین وضعیت بیماری می باشند. سرطان مری ششمین سرطان در جهان و ایران کشوری است که بالاترین میزان وقوع این سرطان از آن گزارش شده است. در مقایسه با سرطانهای دیگر دستگاه گوارش چون کولن، اطلاعات کمی در ارتباط با این سرطان در دسترس است. در راستای مطالعه اساسی مولکولی سرطان مری با به کارگیری پروتئومیکس، این گروه تحقیقاتی توانسته است چنین مارکرپلی پپتیدی را شناسایی نماید که بعضی از آنها برای اولین بار توسط گروه ما گزارش می گردند. در این راستا بعضی از پروتئینهای شناسایی شده توسط گروه ما قبلاً نیز توسط گروه های دیگری تحقیقاتی شناسایی شده اند. یافتن چنین نتایج مشابه اولاً دلالت بر برتری و توان پروتئومیکس نسبت به روشهای معمول مطالعات مولکولی داشته و ثانیاً دلالت بر صحت نتایج این گروه دارد.