حسین دشتی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر (عج)
بهمن یزدی صمدی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

اخیراً تجزیه (QTL) و انتخاب بر اساس نشانگرهای مولکولی متخصصین اصلاح نباتات را قادر ساخته است تا اصلاح برای صفات کمی را با سودمندی ژنتیکی بیشتری از گذشته انجام دهند. به منظور مکان یابی QTLهای صفات وزن خشک بیولوژیکی، طول خوشه، شاخص برداشت، تاریخ خوشه دهی، ارتفاع بوته، 96 دابل هاپلونید حاصل از تلاقی بین چاینیز سپرینگ و لاین SQ در یک آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند.ابتدا گلدانها جهت عمل ورنالیزاسیون در بیرون از گلخانه و سپس به داخل گلخانه انتقال یافتند پس از اندازه گیری صفات، ابتدا تجزیه های آماری برای بررسی های فنوتیپی صفات شامل تجزیه واریانس و محاسبه همبستگی های (r) بین صفات انجام گرفت. سپس تجزه QTL با استفاده از نقشه لینکاژی حتصل از 338 نشانگر مولکولی انجام شد. تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین ژئوتیپ ها در کلیه صفات در سطح 001/. معنی دار است. از 338 نشانگر مولکولی 24 گروه لینکاژی به دست آمد و با استفاده از نرم افزار MAPMAKER ، QTL های صفات مورد نظر تعیین گردید. چهار QTL برای وزن خشک بیولوژیکی روی کروموزومهای A1، A2، B2، A7 تشخیص داده شد که هر کدام به ترتیب 13% , 37% , 20% , 13% از واریانس فنوتیپی صفت را توجیه می نمایند و یک QTL برای طول خوشه روی 2B که 11% از واریانس فنوتیپی صفت و سه QTL برای شاخص برداشت روی کروموزومهای 2B ،3At 5A که به ترتیب 10% ،10%،63% از واریانس صفت و چهار QTL برای تاریخ خوشه دهی روی کروموزومهای 2B، 6B، 7D،5A که به ترتیب 9/7%، 15%، 15% و 74% از واریانس فنوتیپی صفت و سه QTL برای ارتفاع روی کروموزومهای 1B، 2B، 4B تشخیص داده شد که به ترتیب 25%، 18%، 10% از واریانس فنوتیپی صفت را توجیه می نمایند.

تجزیهQTL،نشانگر،دابل هاپلوئید،نقشه لینکاژی،گندم