غلامرضا مقامی مقیم - استادیار و عضو هئیت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان

پدیده گرد و غبار، به عنوان یکی از مخاطرات اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان به شمار می رود.در مناطق شمال شرق ایران نیز که از اقلیمی سرد و خشک برخوردار است، از یک سو به سبب نزدیک بودنبه مناطق منشاءهای گرد و غبار در داخل کشور نواحی غربی و جنوب غربی میباشد که منبع آنها کشور عراق و شرق سوریه است و پدیده بادهای محلی فصلی 021 روزه در استانهای جنوب شرق ایران )از جملهاستان سیستان و بلوچستان( و دامنههای کوههای استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و وجود دو کویر بزرگ در ایران)حاشیه استانهای کرمان و یزد( میباشد و همچنین فعالیتهای اقتصادی بیش از حد انسان، که تعادل اکولوژیکی مناطق خشک و نیمه خشک را به هم زده است که در نتیجه ، وزش طوفانهای گردوغبار و ماسه در این مناطق توسعه یافته است و تخریب پوشش گیاهی در عرصههای آبخیز، کاربری غیر اصولیاراضی، که به مرور زمان باعث ایجاد خشکسالی، بیابانزدایی و از بین رفتن فضای سبز در این مناطق شده که زمینه را برای ایجاد گرد و غبار مستعد کرده است.در این پژوهش، فراوانی روزهای همراه با گرد و خاک در شهر بجنورد بررسی و سپس پیش بینی می شود. جهت دستیابی به این هدف، داده های ایستگاه سینوپتیک بجنورد طی دوره آماری 82 ساله از سال 7711 تا 8002 مورد استفاده قرار گرفته است. سپس با استفاده از روش ARIMA (p,d,q) غیر فصلی، در نرم افزار 16 Minitab به تحلیل و پیش بینی فراوانی روزهایهمراه با پدیده گرد و خاک در منطقه مورد نظر پرداخته شد. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، الگوی به عنوان مناسب ترین الگو برای پیش بینی فراوانی رخداد گرد و خاک در شهر ،AMIRA )7,7,7(nocبجنورد شناخته شد. همچنین، نتایج نشان داد که پیش بینی ارائه شده برای بجنورد، به لحاظ استمرار روند کاهشی و ثبات بازه پیش بینی سری زمانی و هم از نظر تفاوت کم تر بین مقادیر مشاهده شده با مقادیر پیش بینی شده، از دقت و صحت بیش تری برخوردار است

مخاطره گرد و خاک، فراوانی روزهای گرد و خاک، پیش بینی، الگو سازیAMIRA ، شهر بجنورد