ناصر کاظم خانلو - استادیار دانشگاه پیام نور همدان
نسرین بیرانوند - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی
فهیمه سازمند - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه علمی کاربردی

مبادی و سرچشمه های فرهنگ ایران، همواره به باورها داستان ها و اسطوره هایی مربوط می شده که هر کلام زائیده تخیل جمعی، در بیان آرزوهای براورده نشده قومی بوده اند. اسطوره ها و افسانه ها رویاهای جمعی و غیر شخصی اند که در هر زمان بنابرشرایط و اوضاع خاص اجتماعی می توانند بار معانی جدید را بپذیرند. برداشت سمبلیک و استعاری از اساطیر و افسانه ها به قدرت تخیل و آگاهی شاعر از آنها بستگی دارد. ملتی که همواره در استبداد و خفقان به سر برده در برخورد با واقعیت های پیرامونن خود از مراحل اسطوره و حماسه تاریخ می گذرد و خود را در ورای اسطوره ها و اشارات و حماسه های دلپذیر ماندگار می سازد و حاصل تجربه های تاریخی و فرهنگی خود را در لابه لای داستان ها و اشاره ها به صورت کنایه وار و سربسته بیان می نماید. «مهدی اخوان ثالث» یکی از برجسته ترین شاگردان نیماست و از جمله شاعران توانمند معاصر است که توانسته است در عرصه شعر نو خود را به عنوان شاعری صاحب سبک معرفی کند و دریچه هایی نو پیش روی دوستداران و فعالان در این زمینه بگشاید. بعد از امضای فرمان مشروطیت هم پای تحولات در قالب های شعری در درون مایه های آن نیز دگرگونی به چشم می خورد، استبداد سیاسی و اعمال حاکمیت مطلق، فروپاشی دیکتاتوری رضا شاه و عدم تسلط شاه بی تجربه جدید، حضور همه جانبه آمریکا و انگلیس در ایران و تشکل نیروهای ملی-مذهبی در برابر نفوذبیگانگان همه از جمله عواملی بود که باعث شد اخوان بیشتر در مسائل اجتماعی تامل می کند و با بهره گیری از تلمیحات و شباهت های اسطوره ای، فریاد خود را در شعر خویش بگنجاند و بازگو کننده حماسه زمان خود باشد. این مقاله با عنوان « تحلیل اسطوره های حماسی در شعر اخوان ثالث» برآن است ضمن تعریف واژه ها و اصطلاحات اسطوره ای، به بیان و معرفی اسطوره های حماسی به کار گرفته شده در شعر اخوان همراه باشاهد شعری بپردازد. و در پایان به این نتیجه رسیده است که اخوان ثالث با استفاده از تمثیل ها و نمادهای اجتماعی و اسطوره ای به تطبیق و بیان اوضاع و احوال روزگار خود پرداخته است. و اسطوره های حماسی را برای این انتخاب می کند تا بتواند مقصودسیاسی و اجتماعی خود را به خواننده القا کند.

اسطوره، حماسه، شعر نو، نماد گرایی، اخوان ثالث