سمیرا نوروزی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه صنعتی
حسین خادمی - استاد خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان

در این مطالعه توزیع مکانی و زمانی و میزان آلودگی عناصر سنگین در گرد و غبار اتمسفری شهر اصفهان بررسی شد . گرد و غبار از 21 نقطه شهر و طی 6 ماه ( انتهای خرداد تا آبان سال 1391)نمونه برداری شد و غلظت کل عناصر کبالت ، کروم ، مس ،آهن ، منگنز ، نیکل ، سرب و روی آنها اندازه گیری شد. روند زمانی عناصر نشان داد که مس و روی در تمام ماهها دارای غلظت نسبتا مشابهی هستند که منشا آنها از منبع یکسان را بیان می کند . در حالیکه سایر عناصر در ماهها ی مختلف از منابع احتمالی گوناگون منشا میگیرند و یا منبع تولید ی آنها دارا ی نوسان می باشد . بالاترین غلظت برای تمام عناصر در ابان ماه مشاهد ه شد که بدلیل کاهش و وارونگی د ما و تغییر جهت باد و غالب و غنی شدگی گرد و غبار در اثر فعالیتهای صنعتی مستقر در غرب اصفهان می باشد و شاخصهای الایندگی زمین انباشتگی( Igeo ) و فاکتور آلودگی( C) نشان دادند که گرد وغبار اتمسفری و نسبتا الوده قرار دارند . نقشه توزیع مکانی در جه الودگی نشان داد که در جه الودگی اصفهان قابل توجه و بسیارزیاد است و عناصر روی ، مس ، کبالت و سرب بیشترین نقش را در الایندگی اتمسفر دارند و مناطق مرکزی و جنوبی شهر اصفهان در جه الودگی بالاتر ی نسبت به سایر مناطق نشان می دهند . نقشه های توزیع مکانی غلظت عناصر سنگین نشان دادند که بیشترین میزان عناصر روی و مس در بخشهای مرکزی ، کبالت و اهن در بخشهای شمالی و جنوبی ، منگنز نیکل و سرب در بخشهای غربی و جنوب غربی و کروم در مناطق شمالی شهر تمرکز دارند و فاکتور غنی شدگی (EF) نشان داد که روی و مس گرد وغبار منشا آنتروپوژنیک و منگنز منشا طبیعی دارند و سایر عناصر درای منابع مختلف آنتروپوژ نیک و طبیعی می باشد .

گردو غبار اتمسفری ، فلزات سنگین ، توزیع مکانی و زمانی ، شاخصهای الودگی ، شهر اصفهان