حسن قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی کاربردی، دانشگاه آزاد اراک، اراک
اعظم مرجانی - استادیار گروه شیمی کاربردی، دانشگاه آزاد اراک، اراک

یکی از روشهای تهیه استالدئید، اکسیداسیون اتیلن و آب در حضور کاتالیست کلرید مس 2 وکلرید پالادیم 2 می باشد، که این فرایند به عنوان فرایند واکر معروف است. واکنش اکسیداسیون فوق در سه مرحله مجزا درون راکتور اتفاق می افتد. مواد اولیه یا همان خوراک به صورت گازی وکاتالیست کلرید پالادیم ΙΙ و کلرید مس ΙΙ به صورت مایع به راکتور تزریق می شود. دراین فرایند کلرید مس بعنوان کو- کاتالیست برای فعال نگه داشتن پالادیم استفاده می گردد، که مس خود احیا می گردد، از اسید کلریدریک و اکسیژن نیز برای اکسیداسیون کلرید مس استفاده می شود. با توجه به اینکه اسید کلریدریک به خاطر یونهای کلر خورنده می باشد، لذا داخل راکتور از دو لایه آجر نسوز و دو لایه لاستیک به صورت بریک لاینینگ تحت نامهای اس، کا، آ و اس، اف پوشیده شده است. در حین عملیات واکنش ترکیبات کاتالیست (پالادیم و مس)، به شکل رسوبات به جداره داخل راکتور می چسبند. هدف از این مقاله بررسی و آنالیز این عناصر در کلوخه های داخل راکتور و همچنین رسوباتی که در مسیر احیای کاتالیست به وجود می آید می باشد. جهت شناسایی ابتدا با آسیاب نمودن ترکیبات رسوبات جامد و حل نمودن آن در اسید کلریدریک و آب اکسیژنه و یک مرحله اکسیداسیون، با هوای معمولی می توان با دستگاه جذب اتمی غلظت ترکیبات موجود در رسوبات را تعیین نمود، سپس کل محتویات و لجن های کاتالیست را احیا کرد. با توجه به گران بها بودن فلزات مس و پالادیم، بازیافت مجدد آن ها هم از نظر فرایندی و هم اقتصادی و زیست محیطی کاملاً توجیه پذیر می باشد. برای بازیافت اجزای موجود در رسوبات باید آنها را ابتدا آسیاب نموده و سپس با اسید کلرید ریک 37% به صورت محلول در آورد و بعد از اکسیداسیون با کمک هوای گرم تا دمای حدود 60 درجه سانتیگراد جهت احیای ترکیبات مس و پالادیم، مجدداٌ به عنوان کاتالیست مورد استفاده قرار داد .

فرایند واکر، اکسید اسیون مستقیم اتیلن، رسوبات داخل راکتورهای بستر سیال، کلرید مس و پالادیم