زهرا حیدری مفرد - دانشجوی کارشناسی ارشد فراوری مواد معدنی، دانشگاه بیرجند
سپیده جوانشیر - دکترای فراوری مواد معدنی، دانشگاه بیرجند
مهدی مولایی - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، واحد تحقیقات هیدرومتالورژی مجتمع مس سرچشمه

استخراج حلالی رایج ترین روش بازیابی محلول های حاصل از لیچینگ می باشد. در این فرآیند جهت بهبود شرایط پراکندگی و پیوستگی فازها و رسیدن به غلظت بهینه استخراج کننده، حلال آلی در یک ترکیب نفتی رقیق می شود. اگر چه تا کنون رقیق کننده یک ماده بی اثر شناخته می شد اما مطالعات اخیر نشان می دهد اقتصاد کارخانه های استخراج با حلال تا حد زیادی به انتخاب رقیق کننده مناسب بستگی دارد. در کارخانه های استخراج با حلال مس ایران، از نفت سفید و یا برش های نفتی به طور مستقیم به عنوان رقیق کننده استفاده می شود وهمین امر سبب کاهش عملکرد استخراج کننده، هدررفت مواد الی و کاهش کیفیت مس تولیدی شده است. در صورتی که رقیق کننده های صنعتی،یک سری فراورده های نفتی با عملیات فراوری مختصر هستند که مهمترین مشخصه آن درصد ترکیبات اشباع نشده ( آروماتیک ها ) می باشد . در این مطالعه، با هدف تعیین ترکیب شیمیایی مناسب رقیقکننده واحد لیچینگ مس سرچشمه، چند حلال با میزان آروماتیک 35-5 درصد تهیه و در استخراج با حلال مس توسط CP150 استفاده شد . مقایسه پارامترهای استخراجی (سینتیک، ظرفیت، انتخاب پذیری، زمان جدایش و ماندگی فازی) در حضور این ترکیبات، نشان داد که برای رسیدن به بهترین شرایط باید یک برش نفتی با 20- 30درصد آروماتیک تهیه و با کنترل مشخصات فیزیکی و حذف ناخالصی ها در صنعت جایگزین نفت گردد.

رقیق کننده – استخراج با حلال – آروماتیک – سینتیک – جدایش فازی – ماندگی فازی