قدرت الله حیدری - دانشجوی دکتری جغرافیا، پژوهشگاه شاخص پژوه اصفهان
نرگس نظری - مدرس جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه، ایران
امیر کرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور واحد وزوان

زیارت و گردشگری مذهبی که ریشه در باورها و اعتقادات دینی مذهبی در جهان دارد. به مفهوم تخصصی خود و فراتر از وابستگی به زمان واوقات فراغت، عامل مهم جغرافیای انسانی در شکل گیری مسافرت، ایجاد تمرکز و چشم انداز فرهنگی است. شیعیان به عنوان دومین گروه بزرگ مذهبی در جهان اسلام محسوب می شوند که در یک محدوده جغرافیایی خاص خاورمیانه پراکنده شده اند و ایران به عنوان هارتلند تشیع بر شیعیان منطقه خاورمیانه و پیرامون آن تأثیر زیادی می گذارد. مؤلفه زیارت به عنوان حضوری آگاهانه در مراکز مذهبی و دینی با تاریخ تشیع، پیوندی ناگسستنی دارد. این پژوهش نیز بر اساس مستندات تاریخی و توصیفی و بر اساس روشی کتابخانه ای- تحلیلی به بررسی نقش گردشگری شیعی حضرت معصومه (س) بر بیداری اسلامی منطققه پرداخته است. بنابراین کشور ایران می تواند به عنوان الگویی در تمام زمینه ها به خصوص در زمینه انقلاب های اسلامی و بیداری های منطقه قلمداد شود. همچنان که تاحدودی به این فاکتور مهم نائل آمده است. در این بین شهر مقدس قم در راستای توسعه گردشگری از مزیت های رقابتی برخوردار است و از این رو بهره برداری بهینه از جمیع ظرفیت های گردشگری آن در چارچوبی شفاف، بلند مدت و پایدار می تواند در راستای پیشبرد اهداف توسعه منطقه ای و ملی و ایجاد انقلاب های سالم اسلامی و به تبع بیداری اسلامی، نقش مهمی ایفا نماید. آمارهای موجود حاکی از آن است که سالانه بیش از چند میلیون زائر به زیارت حضرت معصومه (س) می شتابند و به همین سبب این شهر یکی از مهمترین شهرهای مذهبی شیعیان محسوب می شود و همه ساله علاوه بر ایرانیان، مسافران زیادی از کشورهای منطقه به این شهر سفر می کنند و می تواند با برنامه ریزی دقیق به عنوان کانون اصلی وحدت و همگرایی دول شیعی و نیز کانونی برای ایجاد روحیه عشق و توسل و در کنار آن تقویت روحیه انقلابی و بیداری اسلامی در جهان قلمداد شود. چنانکه تا حدودی به این وظیفه نیز نائل آمده است؛ چرا که کشور ایران به عنوان اولین کشورهای شوریده علیه حکومت استبداد و استعماری به شمار می رود که از پرچم داران بیداری اسلامی در منطقه می باشد.

بیداری اسلامی، گردشگری شیعی، فاطمه معصومه (س)، انقلاب اسلامی