تحلیل فضایی مخاطرات طبیعی سکونتگاههای روستایی استان گیلان با تأکید بر زلزله و سیل

خطر به طور بالقوه انسانها را تهدید میکند، از این رو شناسایی و مقابله با مخاطرات طبیعی از ضروریترین نیازهای زندگی در سکونتگاه های روستایی است. کشور ما ایران به دلیل گستردگی، دارای تنوع آب و هوایی و شرایط مختلف محیطی است که زمینه وقوع بسیاری از بلایای طبیعی را درآن فراهم ساخته است. مخاطرات طبیعی به ویژه زلزله و سیل، بسیاری از سکونتگاه های روستایی استان گیلان را تهدید میکند. این مقاله با هدف پهنه بندی مخاطرات طبیعی استان گیلان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، درصدد تحلیل این مخاطرات (زلزله و سیل) و مدیریت ریسک آنها در سکونتگاههای روستایی استان گیلان میباشد. پژوهش حاظر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات پایه این پژوهش از طریق مطالعات اولیه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن روستاهای استان گیلان به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که 83/3 درصد سکونتگاه های روستای استان گیلان که عمدتاً در بخش کوهپایه ای و کوهستانی استان واقع شده اند، در پهنه خطر زلزله نسبتاً بالا و بالا استقرار یافته اند. همچنین 320 روستا در حریم 1000 متری خطر گسل زلزله قرار گرفته اند که بیشتر این روستاها با56/6 درصد در ناحیه شرقی استان گیلان و شهرستان های رودسر، املش، لاهیجان و سیاهکل واقع شده است. خطر سیل بیشتر سکونتگاه های روستایی بخش جلگه ای استان گیلان را تهدید میکند به طوری که از مجموع روستاهای این استان 1160 روستا یعنی 45/6 درصد، در خطر سیل قرار دارند که اکثراًًدر شهرستانهای رودسر، لاهیجان، آستانه اشرفیه،رشت، بندر انزلی، صومعه سرا، تالش و رضوانشهرمی باشد. بر این اساس رعایت اصول فنی و مهندسی ساختمان در ساخت و سازهای جدید، جلوگیری از هر گونه ساخت و ساز در پهنه های خطر نسبتاً بالا و بالا، جلوگیری از گسترش کالبدی روستاهای بخش کوهپایه ای و کوهستانی در پهنه های خطر (اراضی با شیب های تند) و روستاهای بخش جلگه ای در حریم سیل و رودخانه ها از جمله مهمترین راهکارهای مقابله با مخاطرات طبیعی در سکونتگاه های روستایی استان گیلان می باشد.

Keywords:

مخاطرات طبیعی , پهنه بندی , تحلیل فضایی , سکونتگاه های روستایی , مدیریت ریسک , استان گیلان