جواد حامدی - دانشگاه تهران، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، آزمایشگاه بیوتکنولوژ
علی مهاجری - پژوهشکده شرکت ملی گاز ایران
نعیمه رافتیان - دانشگاه تهران، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، آزمایشگاه بیوتکنولوژ
فاطمه رمضانی - دانشگاه تهران، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، آزمایشگاه بیوتکنولوژ

کلاولانیک اسید آنتی بیوتیک ارزشمند و مفیدی برای مقابله با باکتریهای مقاوم به بتالاکتاماز است . برای سنجش این آنتی بیوتیک تولید شده به روش بیوتکنولوژیک در محیط کشت، روشهای HPLC و CE ارائه شده که برای کارهای روزمره و پایش سیستم تولید پرهزینه است. در این پژوهش روشی جدید، ارزان و دقیق برای سنجش کلاولانیک اسید در محیط های کشت پیچیده ارائه شده است. برای تولید کلاولانیک اسید، DSMZ738 Streptomyces clavuligerus در محیط کشت پیچیده شامل آرد سویا و عصاره مالت به عنوان ترکیابالت اصلی کشت شده است. پس از حذف بیوماس و پروتئینهای موجود در مایع فرمانتاسیون، کلاولانیک اسید تولیده شده با اتیل استات استخراج شد. سپس به روش استخراج معکوس آنتی بیوتیک مجدداً با بافر فسفات PH7 استخراج و با ایمیدازول مشتق سازی شد. جذب نمونه ها در 311nm اندازه گیری شد. کلیه مراحل فوق بر روی غلظتهای مختلف کلاولانیک اسید استاندارد تکرار و به کمک منحنی حاصل غلظت آنتی بیوتیک در محیط کشت محاسبه شد. برای بررسی تکرار پذیری آزمایش، غلظت کلاولانیک اسید در نمونه ها با HPLC اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد باقیماندن پروتئینها در محیط کشت به علت وجود ایمیدازول درترکیب پروتئینها در مراحل بعدی موجب خطا می شود. برای حذف ناخالصی های محیط کشت نیز کلاولانیک اسید از محیط کشت با اتیل استات استخراج شده است . ولی با توجه به اینکه واکنش ایمیدازول با کلاولانیک اسید در محیط آبی قابل اعتماد است، در مرحله بعد آنتی بیوتیک استخراج شده باید با آب استخراج معکوس شود . همچنین نتایج به دست آمده نشان می دهد که شدت جذب کلاولانیک اسید مشتق شده با ایمیدازول در غاظت های 40-0 µg/ml وابسته به غلظت و خزی است. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند روشی ارزان و دسترس برای سنجش کلاولانیک اسید در محیط کشت پیچیده ارائه دهد. با توجه به اینکه در صنعت به دلیل بازده بیشتر و نیز ملاحظات اقتصادی بیشتر از محیط های کمپلکس استفاده می شود تا محیط های دارای ترکیبات معین، بنابراین نتایج این پژوهش می تواند در صنعت مفید باشد.

کلاولانیک اسید، Streptomyces clavuligerus، ایمیدازول، اسپکتروفتومتری، محیط کشت پیچیده، بیوتکنولوژی میکروبی