کامبیز باصری صالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

نانوتکنولوژی که غالبا از آن با نام انقلاب صنعتی بعد از اینترنت یاد میکنند، یک شاخه مطالعاتی بین رشتهای با پتانسیل نامحدودست. گفته میشود، نانوتکنولوژی هم اکنون در مرحلهای قرار گرفته که ICT و کاربرد پلاستیک در دهه 0691 و بیوتکنولوژی در دهه 0691 قرار داشت. در حال حاضر بیش از 0111 محصول قابل فروش با کمک فناوری نانو در بازار وجود دارد و طبق پیشبینی ILO درسال 2020 20 درصد محصولات با استفاده از فناوری نانو تولید خواهند شد. یونسکو در اهداف توسعه هزاره سازمان ملل MDGs (، ده مورد از کاربردهای فناوری نانو را به این شرح اعلام کرده است: الف. ذخیره، تولید و تبدیل انرژی؛ ب. بهبود تولید کشاورزی؛ پ. تصفیه و اصلاح آب؛ ت. تشخیص و غربالگری بیماریها؛ ث. سیستمهای کنترل رهایش دارو؛ ج. فرآوری و نگهداری مواد غذایی؛ چ. آلودگی هوا و اصلاح آن؛ ح. ساختوساز؛ خ. نظارت بر سلامت؛ د. تشخیص و کنترل آفتها و ناقلین بیماریها. با همه این وعدهها، همچنان نگرانیهایی وجود دارد، چراکه بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که ذرات نانو تاثیرات زیانباری برمحیطزیست و سلامت خواهند داشت. علاوه بر این، فناوری نانو از نظر بسیاری از سازمانها حکم آزبست را دارد. به این ترتیب جای نگرانی است که تاکنون هیچ چارچوب قانونی توافقشده بینالمللی مشخص برای رسیدگی به مسئله فناوری نانو وجود ندارد. اشتباهاتی که به واسطه آنها تولیدات موادغذایی اصلاحشده ژنتیکی یا انرژی هستهای نتوانسته کاملا موفق ظاهر شود نباید تکرار شودو کاربرد فناوری نانو باید در چارچوب قانونی تائیدشده انجام پذیرد. برخی کشورهای آسیایی همچون چین، ژاپن، کره جنوبی، مالزی، سنگاپور، هند، تایوان و چند کشور دیگر موفقیتهای چشمگیری در این عرصه به دست آوردهاند. این مقاله میکوشد جنبههای قانونی و پیشرفتهای نظارتی در حوزه فناوری نانو در برخی کشورهای آسیایی را معرفی کند. با توجه به اینکه بسیاری از منابع موجود در این زمینه عمدتا مربوط به اروپا و آمریکای شمالی است، این مقاله در نظر دارد پیشرفت حقوقی این فناوری را در آسیا شرح دهد.

قوانین و سیاستگذاری در عرصه فناوری نانو، حمل و جابجایی ایمن مواد نانو، فناوری نانو در آسیا، جنبههای قانونی و نظارتی فناوری نانو، توسعه پایدار و مسئولانه فناوری نانو