محمد برات شوشتری - دانشجو کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه شهرکرد
مهدی سلطانی - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات صنعتی اصفهان
بهروز شیران - عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد
احمد ارزانی - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

این مطالعه به منظور بررسی رابطه نشانگر مولکولی RAPD با صفات مورفولوژی کیفی و نتایج فیزیولوژی و مورفولوژی کشت هیدروپونیک در گیاه نیشکر توسط رگرسیون مرحله ای با نرم افزار SAS روی شش واریته تجاری و امیدبخش که به طور وسیع درایران کشت می شوند انجام شد. آزمایشات با استفاده از مارکر مولکولی RAPD صورت گرفت که از 65 آغازگر مورد استفاده 30 آغازگر در بین ارقام، پلی مورف بودند. طبق نتایج به دست آمده 383 باند تشکیل گردید. تعداد نوارهای چندشکل 256 عدد و تعداد نوارهای مونومورف 127 عدد بودند که در مجموع 68/84% درصد چندشکلی به وجود آمد. در مرحله بعد صفات کیفی مورد بررسی قرار گرفتند، در این بررسی بعد از کمی سازی داده ها هر صفت به صورت مجزا و به عنوان متغیر وابسته و داده های مولکولی( ٠ و ١) به عنوان متغیرمستقل وارد مدل رگرسیونی شدند، این کار برای صفات به دست آمده از کشت هیدروپونیک نیز انجام شد و با انجام این کار باندهای وارد شده به مدل که بالاترین ضریب تبیین را دارا بودند و توانستند صفت مورد نظر را توجیه نمایند، مشخص گردیدند. نتایج نشان می دهد که با انجام این مطالعه می توان تصمیمات بهتری در مورد انتخاب ژنوتیپ ها در برنامه اصلاحی و حتی گروه بندی آنها اتخاذ نمود. ولی با این وجود انجام مطالعات مولکولی با مارکر RAPD و بدست آوردن نوارها با این ضریب تبیین فقط به صورت احتمال می باشند و با اطمینان خاطر صد در صد نمی توان باندهای گرفته شده را برای این صفات توجیه نمود. برای این کار نیاز به مارکرهای اختصاصی تر می باشد، که در مطالعه صورت گرفته به علت حجم زیاد کار و هزینه بر بودن آزمایشات قادر نبودیم از مارکرهای اختصاصی همچون SSR وRFLP و AFLP استفاده نمائیم.

نیشکر، نشانگر مولکولی RAPD، رگرسیون مرحله ای