فریبا اسفندیاری - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی
طاهر همتی - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی
مسعود رحیمی - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز

حوضه خیاوچای در استان اردبیل و از زیرشاخه های رودخانه قره سو می باشد. رودخانه اصلی این حوضه خیاوچای نام دارد که از ارتفاعاتسبلان (هزار میخ، آیی قاری، دلی آلی، جنوار داغی ) سرچشمه می گیرد و سرتاسر دره موئیل را طی نموده و به رودخانه قره سو از زیرحوضه های روخانه ارس می ریزد. با توجه به اینکه شهر مشگین شهر در پایین دست این حوضه قرار گرفته است و در هر لحظه با خطرسیلاب این حوضه مواجه است، لزوم توجه به خطر سیلاب این حوضه بیش از پیش امری ضروری می باشد.در این پژوهش به پهنه بندیپتانسیل سیل خیزی حوضه خیاوچای مشگین شهر با استفاده از مدل منطق فازی پرداخته شده است. برای این منظور از 6 پارامتر شامل :تراکم پوشش گیاهی - فاصله از آبراهه- لیتولوژی - بارش- ارتفاع و شیب استفاده شده است. در این مدل ابتدا تمامی لایه ها با فرمترستر وارد نرم افزار Arc GIS گردید، سپس فازی سازی معیارها با توجه به توابع مورد نظر صورت گرفته و در مرحله بعد با استفاده ازعملگرهای مختلف مدل فازی اقدام به پهنه بندی سیل خیزی حوضه مورد نظر گردید. نتیجه تحقق نشان داد که خط الراس ها با دامنههای محدب و مناطق بالا دست موثرترین سطح سیل خیزی حوضه می باشند . در پایان استفاده از نتایج این پژوهش می تواند کمکشایانی در کاهش خسارات جانی و مالی ساکنین پایین دست حوضه کرده، همچنین می تواند پیش زمینه ای برای انجام مطالعات بعدی دررابطه با مخاطرات طبیعی باشد.

سیل خیزی- مدل فازی- پهنه بندی- خیاوچای