تغییرات ژئومورفولوژیک ناشی از توسعه شهری درحریم رودخشک شیراز

توسعه و گسترش فیزیکی شهرها، کمبود فضا و سودجویی دلالان اراضی شهری، منجر به تجاوز به حریم و بستر رودها ودخالت و دستکاری های متعددی در درون و بستر رودخانه و اراضی پیرامونی آنها شده است. استفاده انسان از رودخانه ونوع دخالت آن، می تواند موجب تغییراتی در کانال رود و حاشیه آن گردد. رودخانه به عنوان سیستمی پویا، مکانوخصوصیات مورفولوژیکی خود را همواره برحسب زمان، عوامل ژئومورفیک، زمین شناختی، هیدرولوژیکی وگاه در اثردخالت بشر تغییر می دهد. در این پژوهش، هدف شناخت عوامل ژئومورفولوژیک موثر بر تغییرات بستررودخانه خشککلانشهر شیراز وبررسی دامنه تغییرات است. ابزارهای اصلی تحقیق را عکس هوایی سال 1346 ، تصاویر ماهواره یلندست سال 1394 سنجنده OLI و Google earth pro ونیز نقشه های مختلف تشکیل می دهد. علاوه براین ، کنترل این تغییرات از طریق کار میدانی وثبت موقعیت ها ودامنه تغییرات با دستگاه مرجع شده در نرم افزارهای Global maper16.1 , Envi4.8 ,ArcGis10.3 وسایر تحلیل های کمی است. طبق نتایج بدست آمده از پژوهش مسیررودخانه تحت تاثیر شدید گسل ها قرار دارد روند کلی جریان رودخانه، از مسیر گسلپیروی کرده است. الگوی رودخانه در بخشهایی که تحت تأثیر گسل قرار گرفته اند، به صورت مستقیم و در مواردی ازنوع پیچان رودی است. در دوره زمانی 48 ساله در هر سه بخش مکانی ازمساحت بستر رودخانه کاسته شده است. بهگونه ای که مساحت بستر رودخانه از 62 هکتار به 45 هکتاردر بخش 1، واز 254 هکتار به 79 هکتار دربخش 2، و از 70 هکتاربه 46 هکتار در بخش 3 کاسته شده است. وجابجایی عرضی رودخانه در بخش یک 176 متر وبخش دو 145 متر ودر بخشسوم 68 متر بوده است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که تغییرات هیدرومورفولوژیک، دانه بندی مواد بستر ودیوارها،تغییرات کاربری اراضی وتوسعه شهری در حریم رودخانه، مهمترین عوامل تغییر دهنده پلان مساحتی ومورفولوژیرودخانه است.

Keywords:

توسعه شهری , تغییرات بستر , رودخانه خشک , کلان شهر شیراز , هیدرو ژئومورفولوژی