رسول قربانی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز
یونس جعفری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل اصغری مرجانلو - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شهر ترکیبی از توده های ساختمانی و فضاهای خالی بین این توده هاست، نحوه ی قرارگیری و ترکیب توده های ساختمانی در کنار هم نیزبیانگر نوع ساخت و بافت شهر یا منطقه شهری محسوب می گردد. هر یک از انواع ساخت ها و بافت های شهری، در برابر شرایط بحرانی بویژهبحران های نظامی کارکرد و ویژگی های متنوع ای را ارئه می دهند، به نحوی که بعضی از این ساخت ها میزان آسیب پذیری را به مقدارزیادی افزایش می دهد، در حالی که بعضی دیگر از الگوهای شهری می توانند نقش بسیار موثری در افزایش مقاومت و پایداری در برابر حملاتنظامی داشته باشد. این امر در مراکز کلانشهرها که انبوهی از توده های ساختمانی با انواع کارکردها را در خود جای داده اند شرایط ویژه ای رابه وجود آورده است. بر همین اساس این مقاله سعی دارد تا چگونگی ساخت و بافت محلات مرکزی کلانشهرها را با مطالعه موردی محله پامناراز دیدگاه پدافند غیرعامل به عنوان علمی که هدف آن کاهش آسیب پذیری و افزایش مقاومت منابع خودی است مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرار دهد و برای نیل به این هدف از نرم افزار هایی مانند Arc Gis10 برای پهنه بندی و تجزیه تحلیل اطلاعات استفاده شده است. درنهایت یافته های تحقیق بیانگر آن است که ساخت بیشتر محلات مرکزی مانند محله پامنار از نوع ارگانیک یا طبیعی بوده و با دارا بودن اندکیاز مزیت های پدافند غیرعاملی (بویژه در جریان جنگ های قدیمی و درون شهری)، بیشتر این گونه ساخت ها در برابر حملات دور بردی وهوایی و همچنین در مقاله با بسیاری از بحران ها آسیب پذیری بالایی دارند.

ساخت شهر، پدافند غیرعامل، بحران، محله ی پامنار