غلامعلی خمر - استاد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه زابل، ایران
وحید پاسبان عیسی لو - دانشجوی رشته جغرافیا و برنامه ریزیش هری، دانشگاه زابل، ایران

رشد سریع و بیقواره پیکره شهرهای ایران در دهه های اخیر باعث کشیده شدن این ساخت وسازها به حریم آرامستان-ها شده و ناخواسته منجر به ورود این مجموعه ها به داخل شهر شده است. از سوی دیگر نظام برنامه ریزی در ایران درخصوص برنامه ریزی آرامستان از سابقه پر باری برخوردار نیست و علیرغم کوشش هایی که به صورت پراکنده در این زمینهانجام شده، اما همچنان وجود رویکردهای متفاوت و غیرعلمی، اثرات منفی بسیاری بر این کاربری مهم داشته است. بنابراینبدون اینکه از سوی مسئولان شهری برنامه مدون و مداومی به منظور حفظ این عناصر هویتی و استفاده از قابلیت های بالقوهآنها وجود داشته باشد. این مجموعه ها امروزه به بخش های فراموش شده ای از شهرهای ایران تبدیل شده اند. خصوصاًآرامستان های تاریخی درون شهری، که باوجود استمرار حیاتشان و با داشتن قابلیت های بالقوه و شگرفی که می توانست درخدمت جنبه های مختلفی از رشد شهری باشد، به فراموشی سپرده شده و به گونه ای متروک به حال خود رهاشده اند و اثری ازپویایی فضای شهری در این مجموعه ها دیده نمی شود. مطالعه 8 طرح جامع از شهرهای مختلف کشور گویای این وضعیتنابسامان آرامستان در طرح های شهری و عدم توجه کافی به این مقوله می باشد. روش مورداستفاده در این تحقیق، راهبردتحقیق کیفی با رویکرد نظریه های زمین های است. هدف تحقیق پیشرو، بررسی نقش آرامستان در شهر، به عنوان یک فضایشهری، در جوانب گوناگون فرهنگی و اجتماعی است، که هر یک به نوبه خود می تواند یاری بخش حل مسائل فوق الذکر باشد.در ادامه با بررسی موردی یکی از آرامستان های موفق در جهان با تکیه بر جنبه های اجتماعی و فرهنگی این مجموعه ها درشهر، به بیان راهکارهایی برای باز زنده سازی و نشاط بخشی به این کاربری و ارتقای نقش آرامستان ها در شهرهای ایران،به سوی استفاده هر چه بیشتر از قابلیت های بالقوه و بالفعل آنها پرداخته می شود. در پایان نیز توصیه ها و پیشنهادهاییراهبردی در طرح منظر آرامستان ها به منظور مدیریت مناسب آنها به مثابه مناظر فرهنگی باارزش ارائه می شود.

آرامستان، منظر فرهنگی، شهر، فضای شهری، مدیریت