اساس مولکولی و تشخیص ژنتیکی بیماری نیمن پیک تیپ A و B

نیمن پیک یا به عبارت دیگر NPD به گروهی از بیماری های ذخیره ای لیزوزومی با وراثت اتوزومی مغلوب اطلاق می گردد که به صورت هتروژن است و سبب متابولیسم غیرطبیعی لیپیدها می شود. جهش در ژن اسفنگومیلین فسفودی استراز ( SMPD1) سبب NPD تیپ A و B می گردد که کمبود کامل یا جزئی آنزیم اسفنگومیلیناز ( ASM ) را به دنبال دارد. فرم A، فرم حاد و عصبی بیماری است و کمبود آنزیم اسفنگومیلیناز در این فرم شدیدتر می باشد. فرم B ، فرم خفیف تر و غیر عصبی آن است که سطح بالاتری از ASM را دارند. ASM برش هیدرولیتیک اسفنگومیلین را در لیزوزوم کاتالیز می کند که در نتیجه آن فسفوکولین و سرامید در لیزوزوم تولید می شود. بنابراین در نتیجه ی کمبود ASM ، اسفنگومیلین و یکسری لیپید ثانویه دیگر در نسوج مختلف بدن از جمله کبد، طحال، مغز استخوان، گره های لنفاوی، ریه و سیستم عصبی مرکزی به صورت غیر طبیعی تجمع می یابند و سبب اختلال در عملکرد یا آسیب به بافت ها می شوند و علائم بالینی مختلفی را به وجود می آورند که مهم ترین آنها عبارتند از: هپاتواسپلنومگالی (بزرگ شدن همزمان کبد و طحال)، مشکلات ریوی و هایپوتونیا. یکی از روش های تشخیصی در این بیماری استفاده از مارکرهای چند شکلی است که به عنوان روشی متناوب در تشخیص مولکولی بیماریهای ژنتیک مورد استفاده قرار می گیرند. روشهای Sequencing و Micro array هم نیز به عنوان تکنیک هایی برای تشخیص مولکولی بیماری استفاده می شوند.

Keywords:

نیمن پیک , NPD , اسفنگومیلیناز , ASM , مارکرهای چند شکلی